Przepustka do lepszej przyszłości

Nauka w w wielu polskich szkołach na Wyspach Brytyjskich opiera się w dużej mierze na tzw. „Postawie programowej”, ponieważ dzieci za granicą uczą się w systemie uzupełniającym. Do tworzenia tej „Podstawy” zaproszono ekspertów i nauczycieli z wielu krajów świata.

Zadbano o to, aby nauczyciele pracujący w szkołach sobotnich systematycznie dokształcali się na organizowanych specjalnie dla nich konferencjach, aby mogli nie tylko zdobywać niezbędną wiedzę, ale także wymieniać doświadczenia ze swoimi koleżankami i kolegami. Dzieci w Polskich Szkołach Języka Ojczystego uczą się przede wszystkim języka polskiego, historii, geografii i religii, chociaż oferty poszczególnych placówek bywają bardzo zróżnicowane i wzbogacone o zajęcia z muzyki, teatru, śpiewu, tańca czy języków obcych. O tym jak ważna jest edukacja  naszych dzieci w Polskich Szkołach Języka Ojczystego nie trzeba nikogo przekonywać. Jednak okazuje się, że należy motywować, jak istotną rzeczą jest to, aby nauka w szkole sobotniej nie została przerwana i aby zakończyła się egzaminami.

Pierwszy z nich to egzamin GCSE z języka polskiego – tzw. „mała matura”, który zdają dzieci w wieku 15 lat. Na ogół jednak dzieci podchodzą do tego egzaminu w wieku 16 lat i ważną rzeczą jest, aby kandydaci nie byli młodsi, np. 12, 13-letni, ponieważ mimo że dobrze znają język polski, to nie rozumieją jeszcze pewnych pojęć, a na egzaminie trzeba umieć myśleć i wyciągać pewne wnioski – wyjaśnia prezes Polskiej Macierzy Szkolnej w Londynie – Aleksandra Podhorodecka.
Drugi, to „duża matura”, czyli A – Level, na który składają się dwa podrzędne egzaminy: AS i A2. Czas zdawania przypada na 16 i 17 rok życia kandydata.
Angielski system oświaty przymierza się do wprowadzenia zmiany na egzaminie maturalnym, wprowadzając obowiązkowy język obcy. W przypadku polskich dzieci, może to być język polski,ponieważ uczniowie ci na co dzień pobierają edukacje w angielskim szkodnictwie. Warto więc zwrócić uwagę na fakt, że język polski jest jednym z ważniejszych języków Unii Europejskiej i zajmuje w niej czwartą pozycję. Przed nami są jedynie Hiszpanie, Niemcy i Francuzi, a za nami Portugalczycy i Włosi.

Pierwszy etap GCSE – General Certificate of Secondary Education
„Małe dzieci, 9, 10 – letnie chętnie chodzą do szkoły. Potem jest okres tzw. buntu, kiedy nagle dochodzą do wniosku, że zamiast iść do szkoły lepiej w tym czasie grać w piłkę, czy pójść do kina. – mówi Aleksandra Podhorodecka – wtedy trzeba zacząć im przed nosem machać przysłowiową ‚marchewką’, czyli egzaminem z języka polskiego na poziomie GCSE. – Zdanie tego egzaminu – dodaje prezes – jest bardzo cenne, ponieważ rozwija umiejętności językowe, otwiera dostęp do całej polskiej kultury, możliwości czytania książek w języku polskim, a nie tylko ich przekładów.” Ponadto wyniki egzaminacyjne z języka polskiego zdaniem Aleksandry Podhorodeckiej są ogólnie lepsze niż z innych przedmiotów w angielskiej szkole, czyli podnoszą poziom szkoły.
Egzamin GCSE podzielony jest na etapy:
Pisanie –trwa ok. godziny i 20 minut, i skupia się wokół: krótkiej notatki, listu, wypracowania/opowiadania/ artykułu. Tutaj odpowiedzi udziela się w języku polskim. Uczeń wybiera dwa tematy wypracowania spośród czterech. Egzamin z pisania odbywa się w innym terminie niż pozostałe.
Mówienie – całość około 45 minut plus 5 minut dodatkowo na zapoznanie się ucznia z pytaniami testowymi przed egzaminem, ale sam Speaking test 10-12 minut. W trakcie mówienia ma miejsce prezentacja po polsku na dowolny temat (moje hobby, moje wakacje, polskie tradycje w rodzinnym domu) i dyskusja oraz konwersacja na dwa tematy wybrane przez ucznia. Ponadto uczeń odpowiada na kilkanaście pytań z różnych dziedzin, tj. szkoła, rodzina, spędzanie wolnego czasu i środowisko.
Czytanie – trwa ok. godziny i 15 minut. Polega na czytaniu ze zrozumieniem oraz udzielaniu krótkich i dłuższych wypowiedzi po angielsku na pytania do różnych tekstów. Są to pytania pytania i odpowiedzi w języku angielskim oraz w środkowej, najbardziej obszernej części pytania i odpowiedzi w języku polskim.
Słuchanie – trwa ok. 45 minut i w tym czasie należy wykazać się umiejętnością słuchania ze zrozumieniem oraz udzielić krótkich i dłuższych wypowiedzi po angielsku na pytania do wysłuchanego materiału. Tekst przygotowany jest w języku polskim, ale zgodnie z systemem języków obcych, pytania i odpowiedzi są w języku angielskim.
Aleksandra Podhorodecka komentuje, że najważniejsza jest treść, pisanie paragrafami, ułożenie odpowiedniego planu. – Tekst powinien mieścić się w 150 słowach i zawierać same fakty i opinie. Oceniamy wszystko, ale za gramatykę, ortografię i interpunkcję uczniowie tracą mało punktów. Podczas egzaminu ustnego – dodaje – wypowiedź nagrywana jest na taśmie, a prezentacja trwa 1,5 minuty. Uczeń musi mówić na temat, który sam przygotowuje, a potem egzaminator zadaje mu pytania, by sprawdzić, czy dziecko rozumie o czym mówi. Takich technik egzaminacyjnych do egzaminu z języka polskiego, uczeń uczy się między innymi w polskiej szkole, która ich do tego przygotowują. Pod kątem egzaminów opracowywany jest również program nauczania.
Wszystkie egzaminy, do których przygotowanie trwa dwa lata, sprawdzane i oceniane są przez Polaków i można w nich uzyskać następujące oceny: A z gwiazdką (odpowiednik szóstki w Polsce), A, B, C, D, E, F (polski niedostateczny). – Do egzaminu GCSE z języka polskiego można podchodzić w swojej angielskiej szkole, ale są Centra Egzaminacyjne, np. w POSK-u i tutaj też można zdawać ten egzamin , jeśli np. szkoła angielska nie chce ułatwić uczniom podchodzenia do niego – wyjaśnia Aleksandra Podhorodecka. – Ważne jest, aby odbywał się on pod okiem dobrze przygotowanego egzaminatora – dodaje. Dobrze zdany egzamin z GCSE z języka polskiego sprawia, że uczniowie zyskują dodatkowy, zaliczony przedmiot w swojej  angielskiej szkole.

Kolejny etap A- Level
AS i A2 to dwa kroki składające się na dużą maturę A – Level. AS uważa się zaledwie za pół egzaminu, na który składa się także czytanie ze zrozumieniem, krótkie tłumaczenie tekstu z polskiego na angielski, np. „Wigilia z duchami” oraz wypracowanie na podany temat, np. „Jaką rolę odgrywa muzyka w życiu ludzi i Twoim”? A także odpowiedzi na pytania do tekstu w języku polskim. I na tym etapie uczniowie radzą sobie bardzo dobrze.
Z kolei druga połowa, czyli A2 wymaga solidnego przygotowania, czyli znajomości problematyki społeczo – moralnej, wydarzeń historycznych z zakresu tematyki niepodległościowej i II wojny światowej oraz lektur i fabuły filmów Wajdy. Wśród tematów literackich mogą pojawić się, np. „Walka o niepodległość jako wątek w literaturze polskiej”, „Moralne i społeczne zagadnienia poruszane w dramacie polskim”, „Polskie środowisko wiejskie w literaturze polskiej”, „Polska i Polacy w okresie drugiej wojny światowej” oraz „Polskie kino – Andrzej Wajda ‚Popiół i diament’ i ‚Człowiek z marmuru’”.
– Ten egzamin już ma istotne znaczenie, dla tych uczniów, którzy wybierają się na studia wyższe, szczególnie na kierunki humanistyczne. To atut, którego nie wolno uczniom zmarnować – podkreśla prezes PMS – uczniowie zamiast innego przedmiotu, który mogliby wybrać na maturę, mają A2 z polskiego, albo traktują ten egzamin jako dodatkowy atut. – Warto z tego korzystać – zachęca Aleksandra Podhorodecka – chociaż niektórzy uważają, że to strata czasu. Oczywiście podejście do A2 wymaga dużego wysiłku i poświęcenia, zarówno ze strony uczniów, jak i rodziców, ale w życiu nie ma nic za darmo. Aleksandra Podhorodecka odwołuje się również do historii, kiedy w latach 90-tych chciano ten egzamin zlikwidować, ponieważ przystępowało do niego za mało kandydatów. Jednak staraniem Macierzy udało się przekonać Anglików, aby został przywrócony. Dzisiaj jest ogromną szansą na lepszą przyszłość dla młodego pokolenia Polaków, które stoi na progu swojej dorosłej przyszłości na Wyspach, bądź będzie chciało w przyszłości wrócić do kraju.

Terminy i opłaty
Egzaminy odbędą się w Centrum Egzaminacyjnym, które mieści się w POSK-u:
GCSE Speaking 14.04.2012
GCSE Listening 18.05.2012
GCSE Writing i Reading 25.05.2012
AS 15.05.2012
A2 01.06.2012
Koszt egzaminów: GCSE (do 14 lutego) 70 funtów, AS i A2 (do 14 marca) 70 funtów. Po 14 marca cena wzrasta do 85 funtów, a po 11 kwietnia Late Entry wynosi 250 funtów.

Małgorzata Bugaj-Martynowska