Czy należy mi się emerytura? Cz.1

Cz. 1. Podstawowa Emerytura Państowa – (Basic State Pension)

Wielu klientów przychodzi do naszego biura z nurtującymi pytaniami dotyczącymi przyszłości. W chwili obecnej mają pracę i nierzadko otrzymują zasiłki. Powodzi im się lepiej lub gorzej. Niemniej jednak pieniądze są i nawet jeśli ktoś zostanie na chwilę bez pracy, to albo szybko znajdzie coś nowego albo otrzyma zasiłek dla bezrobotnych (Jobseeker Allowance). Wszystko dobrze dopóki jesteśmy młodzi i zdrowi. Co w przypadku, kiedy osiągniemy wiek emerytalny? Co wtedy? Jakiej emerytury możemy się spodziewać? Jak wygląda łaczenie lat przepracowanych w UK i w Polsce? Co będzie jeśli wrócimy na „stare lata” do Polski? Czy możemy liczyć na emeryturę w Polsce? Czy przepracowane lata w UK będą się nam liczyć do emerytury? I może najczęściej powtarzane pytanie: Na jaką emeryturę możemy liczyć?

Uważam, że sprawa emerytury, która dotyczy przecież nas wszystkich, wymaga dogłębnego wyjaśnienia. Z historii opowiadanych przez klientów naszego biura wynika, że Polacy niestety bardzo niewiele wiedzą na ten temat i gdybyśmy prowadzili konkurs na najbardziej fantastyczne historie i mity krążące wśród Polonii, te dotyczące emerytury zajęłyby pierwsze miejsce. Począwszy od przekonania, że dopiero po 10 latach pracy możemy uzyskać emeryturę, a skończywszy na marzeniach o minimum £100 tygodniowo po przepracowaniu 5 lat w UK.

Często przychodzą do naszego biura klienci z zapytaniem: Jak wygląda moja sytuacja emerytalna? Mieszkam i pracuję legalnie w Wielkiej Brytanii od np. 3, 5, 10 lat, płacę składki na National Insurance Contribution i nie wiem czy coś będzie mi się należało na starość?

Zacznijmy od podstawowej emerytury, która w Wielkiej Brytanii nazywana jest State Pension. Na początek krótka definicja: State Pension to inaczej renta państwowa. State Pension należy do zasiłków (benefits). Przyznawana jest na podstawie składek National Insurance Contributions, tzw contribution benefit.

Jakie muszę spełnić warunki, aby otrzymać State Pension?

Przede wszystkim należy płacić składki National Insurance Contributions przez minimum 30 lat. Innymi słowy, aby otrzymać pełną podstawową emeryturę w Wielkiej Brytanii należy pracować przez minimum 30 lat. Dotychczas wymóg przepracownaych lat dla mężczyzn wynosił 44 lata, a dla kobiet 39 lat. Od 6 kwietnia 2010 roku 30 lat pracy wystarczy (dla kobiet i mężczyzn tyle samo), aby otrzymać emeryturę w UK.

Następny warunek otrzymania emerytury to osiągnięcie wieku emerytalnego. W chwili obecnej wiek emerytalny to 60 lat dla kobiet i 65 dla mężczyzn. Zgodnie z reformą emerytalną Pension Act 2007 wiek emerytalny zostanie wydłużony. W fazie początkowej wiek mężczyzn i kobiet zostanie wyrównany, a następnie zostanie podwyższony do 68 roku życia. Podwyższenie wieku emerytalnego odbywać sie będzie etapami. W pierwszym etapie, który zaczął się 6 kwietnia 2010 ulegnie podwyższeniu wiek emerytalny kobiet, który do listopada 2018 zrówna się z wiekem emerytalnym mężczyzn. Następny etap to podniesienie wieku emerytalnego dla kobiet i mężczyzn do 66, który obejmie kres od grudnia 2018 do kwietnia 2020. Oznacza to, że osoby urodzone w latach 1953 – 1960 będą przechodzić na emeryturę w wieku 66 lat. Natomiast obecni trzydziestolatkowie będą mogli otrzymać emeryturę dopiero po ukończeniu 68 roku życia.

Dla osób zainteresowanych sprawdzeniem swojego wieku przejścia na emeryturę polecam State Pension age calculator dostępny na państwowej stronie internetowej www.direct.gov.uk. Wystarczy wpisać swoją datę urodzin i otrzymuje się kalkulację wieku emerytalnego.

Bardzo ważna informacja dotycząca składek National Insurance Contributions. Otóż nie wystarczy pracować przez 30 lat, należy bowiem również w tym okresie płacić składki NIC. Niestety nie jest to sprawa zupełnie jednoznaczna. Marysia, która pracuje dla agencji 3 dni w tygodniu otrzymuje £95.00 tygodniowo. Dochód w roku podatkowym 2011/2012 poniżej £102.00 tygodniowo, £442 miesięcznie czy £5,304 rocznie jest poniżej tzw Lower earnings level, w skrócie LEL. Oznacza to, że z pensji Marysi pracodawca nie odprowadza składek na NIC, a tym samym lata przepracowane przez Marysię nie będą się jej liczyć do emerytury. I mimo, że Marysia przepracuje 30 lat, to i tak nie otrzyma emerytury, gdyż nie płaciła składek na NIC. Dlatego uczulam, aby osoby, szczególnie te, które pracują na pół etatu, sprawdziły czy ich dochody przekraczają £102.00 tygodniowo.

Co w przypadku matek, które przestały pracować, aby zająć się wychowaniem dzieci?

Joanna po przepracowaniu 3 lat w TESCO zaszła w ciążę. Otrzymała roczny urlop wychowawczy i po roku postanowiła zostać z dzieckiem w domu. Bardzo martwił ją fakt, że nie będzie miała ciągłości pracy i nie otrzyma emerytury. W przypadku matek, które nie pracują, ale otrzymują Child Benefit państwo płaci tzw National Insurance Credit. Oznacza to, że do 12 roku życia dziecka, lata spędzone na wychowywanie dzieci traktowane są jak lata przepracowane. W przypadku Jagody, która dojechała do męża z dwuletnia córeczką sprawa nieco inaczej się przedstawia. Mąż Jagody, który pracuje w Londynie od 2009 roku, złożył podanie o Child Benefit na siebie. W związku z tym Jagoda, która dojechała do męża rok póżniej i zajmuje się wychowaniem dziecka, nie będzie mogła liczyć na doliczenie lat spędzonych z córką w domu do emerytury, gdyż nie otrzymuje National Insurance Credits. Aby lata spędzone w domu z dzieckiem liczyły jej się, jako przepracowane, Jagoda powinna postarać się o National Insurance Number i następnie złożyć nowe podanie o Child Benefit, tym razem na siebie.

Jakiej wysokości emerytury możemy się spodziewać, kiedy już dożyjemy sędziwego wieku 68 lat i przepracujemy minimum 30 lat?

Obawiam się, że w tym momencie czeka nas niezbyt miła niespodzianka. Otóż wysokość podstawowej emerytury państowowej oparta jest na tzw flat rate, czyli jest taka sama dla każdego, niezależnie czy ktoś przepracował 30 czy 40 lat i czy odprowadzał składki na National Insurance Contributions w wysokości £2.50 tygodniowo (class 2 NIC dla osób samozatrudnionych), czy np 12% od zarobionej pensji (class 1 NIC, który płacą osoby zatrudnione na etacie, Employees). Wysokość podstawowoej emerytury państwowej w roku podatkowym 2011/2012 wynosi £102.15 tygodniowo dla osób samotnych i £163.35 w przypadku pary.

Warto również pamiętać, że State Pension jest opodatkowana i niezależna od wysokości zarobków oraz od wysokości płaconych składek National Insurance Contribution. Oznacza to, że jeśli ktoś zarabia £110 na tydzień, to po osiągnieciu wieku emerytalnego, dostanie taką samą wysokość basic State Pension jak osoba, która zarabiała £1,100 tygodniowo.

Co w przypadku, jeśli przepracuję w UK 5 lat? Czy emerytura wciąż będzie mi się należała i skąd mit przepracowania 10 lat, aby otrzymać prawo do emerytury w UK?

Stanisław przepracował w Wielkiej Brytanii 6 lat. Postanowił wrócić do Polski i zastanwiał się czy te 6 lat nie będą „stracone” jeśli chodzi o emeryturę. W przypadku Stanisława, który będzie przechodził na emeryturę po 6 kwietnia 2010 roku, obowiazywać bedzie nowe prawo emerytalne, wprowadzone przez ustawę Pension Act 2007. Ustawa z 2007 roku wprowadziła bardzo istotna zmianę, jeśli chodzi o wysługę lat. Osoby przechodzące na emeryturę przed 6 kwietnia 2010 roku, aby uzyskać pełną emeryturę, musiały przepracować 44 lata w przypadku mężczyzn i 39 lat dla kobiet. Tylko osoby, które przepracowały minimum 25% z wymaganych lat mogły liczyć na jakąkolwiek emeryturę. Czyli wymagane było minimum 10 lat pracy, aby otrzymać minimalną emeryturę. Stąd prawdopodobnie wywodzi się mit przepracowania 10 lat.

6 kwietnia 2010 roku weszła w życie nowa ustawa emerytalna, która skróciła wymóg przepracowanych lat do 30, a co za tym idzie, za każdy rok przepracowany w UK można już otrzymać emeryturę. W przypadku Stanisława, wysokość świadczeń emerytalnych wynosić będzie 6/30 wypłacancyh w danym roku basic state pension, czyli jeśliby Stanisław przechodził na emeryturę w 2011 roku, to otrzymałby 6/30 z wypłacanych £102.00 tygodniowo, czyli w granicach £20 tygodniowo.

Basic State Pension jest tylko częścią pieniędzy, które możemy otrzymać po osiągnięciu wieku emerytalnego. Osoby, które pracują, jako pracownicy (Employees) mogą dodatkowo liczyć na State Second Pension, mogą odkładać pieniądze poprzez zakładowe systemy oszczędzania na emeryturę tzw Company Pension, można samemu zainwestować w prywatne fundusze emerytalne (Private Pension), a dla tych, którzy pozostana w UK i nie przepracują wymaganych lat pozostanie Credit Pension. Ale o tym za dwa tygodnie w kolejnym artykule poświęconym systemowi emerytalnemu w UK. Napiszę również o tym jak traktowane są lata przepracowane w UK przez nas rodzimy ZUS i jak w świetle prawa europejskiego wygląda kwestia łaczenia lat przepracowanych w różnych krajach Unii Europejskiej.

Temat emerytur nie jest niestety prosty i prawo emerytalne ulega ciągłym zmianom. Wielka Brytania, podobnie jak Polska czy inne kraje Unii Europejskiej, ma wielki problem z finansami publicznymi. Po prostu brakuje pieniędzy. Jeśli dodamy do braku pieniędzy fakt, że żyjemy coraz dłużej i rodzi się coraz mniej dzieci powstaje pytanie, czy system emerytalny w obecnej postaci przetrwa próbę czasu. Warto bowiem pamiętać, że zabezpieczenie socjalne, którym cieszymy się w dniu dzisiejszym, jest czymś wyjątkowo młodym (pierwsze emerytury wprowadzone zostały w UK w roku 1908 dla osób, które ukończyły 70 lat, udowodniły, że posiadają nieskazitelny charakter i nie mają zbyt dużego majątku w postaci np nadmiernej ilości mebli w domu) i niedostępnym dla ludzi z krajów tzw trzeciego świata. Warto docenić fakt, że możemy na starość liczyć na pomoc finansową ze strony państwa, nie zapominając jednak, że systemy socjalne ulegają ciągłym przeobrażeniom i sami jesteśmy odpowiedzialni za tzw. nasz „złoty wiek”.

CDN