DorotaC_logo1-100x98

19 maja mija termin wystawiania przez pracodawcę P60, który jest odpowiednikiem polskiego PIT dla pracowników zatrudnionych na etacie (Employees). 

W Wielkiej Brytanii osoba, która jest pracownkiem nie musi rozliczać się z podatku sama, ponieważ obowiązek rozliczenia pracowników spoczywa na pracodawcy.

Po 5 kwietnia każdego roku (przyp. rok podatkowy w UK trwa od 6 kwietnia do 5 kwietnia roku następnego) pracownik otrzymuje od pracodawcy P60 jako dowód, że został rozliczony z podatku.

Często przychodzą do naszego biura osoby, które pacują na etacie i otrzymali od pracodawcy P60 z prośbą aby rozliczyć ich z podatku. Jedyne, co możemy dla nich zrobić to sprawdzić, czy przypadkiem nie nadpłacili podatku i ewentualnie postarać sie w ich imieniu o zwrot nadpłaconego podatku.

Krąży w środowisku polskim bardzo powszechna plotka, według której w pierwszym roku pracy w Wielkiej Brytanii podatku się nie płaci i zawsze można się starać o zwrot zapłaconego podatku w przypadku osób, które pracują w UK pierwszy rok. Jak w przypadku każdej plotki, zawiera ona ziarno prawdy. Mianowicie większość osób, które podejmują pracę w trakcie trwania roku podatkowego i których zarobki nie przekroczyły kwoty nieopodatkowanej (w roku podatkowym 12/13 kwota nieopodatkowana wynosiła £8,100, a w obecnym roku podatkowym 13/14 została ona podwyższona do £9,440) jeśli zapłaciły podatek, mogą się starać o jego zwrot. A ponieważ najczęściej osoby, które podjęły swoją pierwszą pracę, najczęściej nie przepracowały całego roku lub z braku P45 otrzymały tzw. emergency kod podatkowy, to istnieje ogromne prawdopodobieństwo, że nadpłaciły podatek, a stąd prosta droga do stwierdzenia, że w pierwszym roku pracy w UK podatku się nie płaci.

Jednakże w większości przypadków jeśli osoba pracowała w pełnym wymiarze godzin i posiadała prawidłowy kod podatkowy (w roku 12/13 był to 810L, a w roku 13/14 jest to 944L) zwrot się nie należy. W takiej sytuacji często pada pytanie: Dlaczego moja znajoma otrzymała zwrot? Pracuje w tej samej agencji czy zakładzie pracy i w tamtym roku zwrócili jej tyle a tyle podatku, a pani twierdzi, że mnie się żaden zwrot nie należy. Zdarza się, że pracownicy zatrudnieni na tym samym stanowisku i mający tego samego pracodawcę mają zupełnie odmienną sytuację jeśli chodzi o podatek. Często też pada pytanie dlaczego osoby posiadające działalność gospodarczą (self-employed) nie tylko nie płacą podatku ale również otrzymują zwroty po wysłaniu rozliczenia podatkowego (Self-Assessment).

Progi podatkowe

Jak już wspomniałam we wcześniejszych artykułach w Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Polsce, istnieją progi podatkowe (tax thresholds). Pierwszy „schód, stopień” – próg podatkowy, to tzw. personal allowances (kwota, do której, nie płaci się podatku w ogóle). Kwota ta jest inna każdego roku. Główny skarbnik Królestwa Brytyjskiego tzw. Chancellor of the Exchequer (u nas po prostu Minister Finansów) w momencie uchwalenia budżetu (kilka miesięcy przed końcem roku podatkowego) decyduje, jakie progi podatkowe będą obowiązywać w następnym roku podatkowym. Budżet poddawany jest głosowaniu i po przegłosowaniu budżetu każdy podatnik wie, ile podatku będzie musiał zapłacić skarbowi państwa w danym roku podatkowym. Warto pamiętać, że w UK istnieje 0% stopa podatkowa, tzw. personal allowances. Oznacza to, że każda osoba pracująca w UK jest zwolniona z płacenia podatku z pierwszych £9,440 rocznego dochodu w roku podatkowym 2013/2014. W tym miejscu pragnę podkreslić, że kwota nieopodatkowana dotyczy wszystkich dochodów w danym roku podatkowym. Nie jest niestety możliwe odliczenie kwoty nieopodatkowanej od każdego rodzaju dochodu np £9,440 od zarobków jako osoba samozatrudniona (self-employed) i £9,440 od zarobków jako pracownik. W takim przypadku moglibyśmy liczyć na £18,880 kwoty nieopodatkowanej. Co nawet dla laika, zupełnie nie związanego z księgowością czy podatkami, brzmieć może nazbyt szczodrze. Z dochodów powyżej kwoty nieopodatkowanej (personal allowances) należy załacić podatek w wysokości 20%, 40% lub nawet 45%.

W jaki sposób można samemu obliczyć, czy należy się zwrot podatku?

Jerzy zarobił w roku podatkowym od 6 kwietnia 2012 do 5 kwietnia 2013 £12,500 brutto, pracując na cały etat w TESCO. Po zakończeniu roku podatkowego 12/13 otrzymał od pracodawcy P60 i przyszedł do nas z zapytaniem, czy należy mu się zwrot podatku. Niestety, zwrot Jurkowi się nie należał. Zarabiając £12,500 Jurek zapłacił £880 podatku, czyli dokładnie tyle ile powinien zapłacić. Obliczenie zaczynamy od odjęcia obowiązującej w danym roku podatkowym stawki nieopodatkowanej (personal allowances), która za rok 12/13 wynosiła ona £8,100 (towarzyszący temu kod podatkowy to 810L). Czyli od £12,500 odejmujemy £8,100 – pozostaje £4,400, które objęte jest 20% podatkiem. W związku z tym podatek do zapłacenia za rok 12/13 to £4,400 pomnożone przez 20%, czyli £880.

Jeśli Jurek zapłaciłby np. £1,500 podatku, to mógłby starać się o zwrot nadpłaconego podatku w wysokości £620

W jakich przypadkach podatek może być nadpłacony?

Przypadki, kiedy możemy starać się o zwrot podatku nie są niestety zbyt liczne. Przede wszystkim możemy liczyć na wypłacenie nadpłaconego podatku jeśli pracowaliśmy dla danego pracodawcy niecały rok lub jeśli mieliśmy przerwę w pracy w ciągu roku. Pozostaje jeszcze jedna ewentualność, a mianowicie źle nadany kod podatkowy. Czasami zdarza się, że nasz status nie jest do końca jasny (możemy mieć dwie prace jednocześnie lub nie posiadamy P45 od wcześniejszego pracodawcy) i wtedy otrzymujemy tzw. emergency tax code.

Jak czytać kody podatkowe z payslipów?

Kody podatkowe zawierają w sobie kilka członów.

Pierwszy to liczba – wysokość kwoty nieopodatkowanej w danym roku podatkowym. W roku podatkowym 11/12 – była to liczba 747, w roku 12/13 – 810, a w bierzącym roku podatkowym 2013/2014 jest to liczba 944. Przy czym liczba oznacza wysokość kwoty nieopodatkowanej obowiązjącej w danym roku podatkowym. 747 oznacza £7,475 kwoty nieopodatkowanej obowiązujacej w roku 2011/2012, 810 £8,100, a 944 to nic innego jak kwota nieopodatkowana wynosząca £9,440. Drugi człon to najczęściej litera L – oznacza ona normalny/standardowy próg podatkowy. Jeśli osoba ma na swoich dochodach z roku podatkowego 2013/2014 kod podatkowy 944L, to oznacza, że obliczając wysokość podatku brana jest pod uwagę kwota nieopodatkowana (personal allowances) w wysokosci £9,440, a tym samym na koniec roku podatkowego po 5 kwietnia 2014 istnieje prawie 100% prawdopodobieństwo, że dana osoba zapłaciła wymaganą wysokość podatku, a co za tym idzie, nie będzie mogła liczyć na zwrot nadpłaconego podatku.

Adam, który pracuje w zakładzie pakowania owoców i zarabia £6.19 (Minimum Wages – minimalna stawka za godzinę- obowiązująca od 1 października 2012). Pracuje 40 godzin tygodniowo. Jego kod podatkowy to 944L. Pracując 40 godzin tygodniowo, 5 dni w tygodniu, 52 tygodnie w roku – jego pensja roczna wyniesie  w przybliżeniu to 40 x £6.19 x 52 = £12,875. Będąc pracownikiem zatrudnionym na etat Adam od swojej pensji ma na bierząco odliczany podatek (Income Tax) oraz National Insurance Contributions (NIC). I w związku z tym nie będzie mógł liczyć na zwrot podatku, ponieważ w ciągu roku podatkowego zapłaci dokładnie tyle podatku, ile powinien.

Inaczej sytuacja wygląda jeśli ktoś otrzyma tzw. emergency kod podatkowy (obliczany na „non cumulative basis”). Jak go rozpoznać? Otóż obok normalnego kodu tj. 944L jest litera W1 lub M1. To oznacza, że podatek obliczany jest na non-cumulative basis. Po polsku – kwota nieopodatkowana nie jest rozłożona na 12 miesięcy. Przy obliczaniu podatku, nie bierze się pod uwagę kwoty nieopodatkowanej (personal allowances). Podatek obliczany jest na podstawie miesięcznych M1 lub tygodniowych W1 zarobków bez uwzględnienia kwoty nieopodatkowanej. Taki właśnie kod otrzymał Kuba, pracujący w tej samej fabryce, co Adam. Kuba nie jest zbyt zadowolony, ponieważ dostaje mniejszą pensje na rekę, mimo, że z Adamem mają taką samą stawkę na godzinę, ale dzięki temu na koniec roku podatkowego Kuba będzie się mógł starać o zwrot nadpłaconego podatku.

Kolejny rodzaj kodu podatkowego to BR, który oznacza, że zatrudniona osoba ma kilka (więcej niż jedno) zródeł dochodu.

Tak jest w sytuacji Darka, który pracuje wieczorami jako kelner – to jest jego główna praca i w tej pracy ma kod podatkowy 944L. Jednocześnie w wolne weekendy dorabia jako kierowca. Ponieważ jego personal allowances (kwota nie objęta podatkiem) jest brana pod uwagę przy naliczaniu wypłat z pracy w restauracji, w drugiej pracy weekendowej Darek ma odtrącane 20% podatku od każdego zarobionego funta. Oznacza to, że Darkowi w drugiej pracy zabierane jest 20% podatku z całej kwoty, czyli przy dodatkowym zarobku £150 „na rękę” dostaje jedynie £120.00, a £30.00 przeznaczane jest na rzecz podatku.

Na zakończenie chciałabym jeszcze raz podkreślić, że zwrot podatku można otrzymać tylko w przypadku jeśli zapłaciliśmy za dużo podatku w danym roku podatkowym. Co oznacza, że osoby, które pracowały w niepełnym wymiarze godzin lub nie przepracowały pełnego roku i w związku z tym nie zapłaciły żadnego podatku, nie mogą liczyć na zwrot podatku. Nie można otrzymać zwrotu czegoś, czego się nigdy nie zapłaciło. Jak bowiem mówi przysłowie „z pustego nawet Salomon nie naleje”.

Dorota Cukierska