Polskie archiwa społeczne i prywatne w Wielkiej Brytanii

Ośrodek KARTA prowadzi największe w Polsce archiwum społeczne, tworzone z zamiarem dokumentowania historii najnowszej. W tej chwili obejmuje 1,4 tysiąca metrów bieżących zbiorów archiwalnych i bibliotecznych, 230 tysięcy zdjęć (Archiwum Fotografii) i ponad 5 tysięcy nagrań dźwiękowych (Archiwum Historii Mówionej). To stworzone dzięki zaufaniu społecznemu archiwum, ma charakter ogólnopolski – dotyczy przed i powojennych losów kraju.

Fot. Michał Radwański, zbiory Ośrodka KARTA

Ośrodek od wielu lat współpracuje z wieloma instytucjami również poza granicami kraju m.in. z Instytutem Polskim i Muzeum im gen. Sikorskiego, ze Studium Polski Podziemnej w Londynie czy z Biblioteką Polską im. Domeyki w Buenos Aires. Efektem tej współpracy jest opracowanie, zeskanowanie i udostępnienie w Internecie ponad 12 tysięcy zdjęć. Są wśród nich m.in. fotografie powstałe przed 1939 rokiem, które często okazywały się jedynymi zachowanymi obrazami różnych części przedwojennej Polski.

Dlatego Ośrodek KARTA pragnie podjąć współpracę z Polakami w Wielkiej Brytanii, w których archiwach są zapisane losy nie tylko ich rodzin, ale też ważne momenty dla historii wszystkich Polaków w kraju i za granicą, uzupełniając lukę w wizualnej dokumentacji losów naszego narodu.

W tym celu pracownicy Ośrodka KARTA na przełomie lipca i sierpnia przyjeżdżają do Wielkiej Brytanii na dwutygodniowy wyjazd dokumentacyjny, podczas którego będą spotykać się z osobami prywatnymi oraz przedstawicielami organizacji i przeprowadzali digitalizację fotografii ich archiwów. Zespół ośrodka używając własnego sprzętu, zeskanuje najciekawsze zdjęcia, a potem dokładnie je opisze i zaprezentuje jako wyodrębnione kolekcje na stronie internetowej foto.karta.org.pl. Jeśli właściciele wyrażą na to zgodę, Ośrodek KARTA może po zakończeniu zadania pomóc w udostępnianiu tych fotografii w Polsce.

Badaczy interesują zdjęcia dokumentujące losy rodzin, które po II wojnie światowej zamieszkały w Wielkiej Brytanii, niezależnie od daty ich wykonania. Szczególnie ciekawe będą fotografie dokumentujące:

• ich przedwojenne życie w Polsce,
• ich drogę do Wielkiej Brytanii, m.in. udział w walkach na frontach II wojny światowej, obozy dla ludności cywilnej np. na Bliskim Wschodzie, w Afryce i Indiach;
• życie społeczności polskiej w Wielkiej Brytanii – działalność polskich organizacji, spotkania formalne i towarzyskie, zdjęcia przedstawiające polskie władze w Londynie;

Ośrodek KARTA zapowiada także, że efektem projektu będzie w przyszłości publikacja, prezentująca najciekawsze materiały.

Społeczne zbiory mają ogromną wartość. Stanowią cenne źródło dla badaczy przeszłości Polski oraz pasjonatów historii. Cieszą się one dużym zainteresowaniem, są wykorzystywane w różnych publikacjach historycznych, co przynosi satysfakcję osobom przekazującym lub udostępniającym do skanowania swoje kolekcje. Dlatego Ośrodek KARTA zaprasza osoby prywatne i polskie organizacje społeczne do udziału w projekcie, dzięki któremu zdjęcia z ich archiwów staną się źródłem historycznym dla wielu osób.

Projekt jest współfinansowany ze środków finansowych otrzymanych z Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Patronat nad akcją w Wielkiej Brytanii objął „Tydzień Polski”.

Podczas wizyty w Wielkiej Brytanii zespół Ośrodka KARTA odwiedzi dwa angielskie miasta:

• Birmingham (od 27 lipca do 29 lipca)
• Londyn (od 29 lipca do 8 sierpnia).

Pracownicy ośrodka apelują do wszystkich organizacji, instytucji oraz osób prywatnych posiadających w swoich zasobach materiały zdjęciowe o wartości historycznej o zgłaszanie się pod adresem mailowym: foto@karta.org.pl lub numerem telefonu: 0048 573 243 235.

Celem projektu jest digitalizacja zdjęć – pracownicy ośrodka skanują zdjęcia w domu lub w siedzibie organizacji, a właściciele fotografii zachowują oryginały. Następnie z pomocą konsultantów naukowych i literatury przedmiotu zdjęcia zostaną opatrzone komentarzem historycznym. Jeżeli właściciele kolekcji fotograficznych wyrażą na to zgodę, zdjęcia zostaną też umieszczone w internecie, a potem udostępniane w Polsce do celów naukowych.