Temat na piątkę: Bitwa o Anglię

Udział polskich lotników w Bitwie o Anglię – jak żadne inne wydarzenie z historii stosunków polsko-brytyjskich – obecne jest w świadomości Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. Sprzyja temu sława historycznej bitwy w społeczeństwie brytyjskim. Wyrazem tego nieustającego uznania są państwowe obchody kolejnych jej rocznic, zwłaszcza przełomowego dnia 15 września 1940 r.; po dziś dzień pozostaje on świętem Brytyjskich Królewskich Sił Powietrznych (RAF).

Mimo upływu lat, poczucie znaczenia bitwy powietrznej z lata i jesieni 1940 roku, a zwłaszcza dużej roli jaką odegrali w niej lotnicy spod znaku biało-czerwonej szachownicy, ma po dziś dzień istotne znaczenie dla kształtowania tożsamości polskiej społeczności na Wyspach Brytyjskich.

Świadomość znaczenia polskiego wkładu w zwycięstwo bitwy powietrznej z 1940 roku była już w trakcie wojny istotnym elementem polsko-brytyjskiego braterstwa broni – szczególnie silnego właśnie w środowisku lotników. Nie jest kwestią przypadku, że to właśnie polscy piloci – jako jedyni reprezentanci Polskich Sił Zbrojnych – zostali zaproszeni do udziału w wielkiej defiladzie zwycięstwa w Londynie, 8 czerwca 1946 roku. Jak wiadomo – w geście solidarności z kolegami z wojsk lodowych i marynarki wojennej, których nie zaproszono – odmówili oni udziału w paradzie.

To dzięki poparciu strony brytyjskiej możliwe było godne uczczenie przez Samopomoc Lotniczą pamięci kolegów poległych w walkach u boku RAF. 2 listopada 1948 roku w Northolt odsłonięto Pomnik Polskich Lotników (to właśnie z Northolt w dniach Bitwy o Anglię startował do boju sławny Dywizjon 303). Odsłonięcia monumentu dokonał szef Sztabu RAF marsz. lotnictwa Arthur W. Tedder.

Dziś niewielu już pozostało lotników spod znaku biało-czerwonej szachownicy. Są za to w Wielkiej Brytanii miejsca przypominające o niezastąpionym wkładzie polskich skrzydeł w zwycięstwo nad Luftwaffe.

Oprócz pomnika w Northolt są to m.in.: witraż w Westminster Abbey, polskie tablice i księga pamiątkowa w londyńskim kościele RAF St Clement Danes, wreszcie odsłonięty w 2005 roku mur-pomnik Bitwy o Anglię, autorstwa Paula Daya, przy Victoria Embankment. Udział polskich pilotów myśliwskich w zmaganiach decydujących o losie Brytanii i Europy jest tam uwidoczniony w postaci osobnej tablicy z nazwiskami wszystkich 145 polskich pilotów – obrońców angielskiego nieba.