Wszyscy jesteśmy kustoszami historii narodu

W ostatni piątek w Ambasadzie RP odbyła się uroczysta premiera wyjątkowego filmu, który jest zwieńczeniem multimedialnego projektu dotyczącego historii Rządu RP na Uchodźstwie pt. „Rzeczpospolita Londyńska – Republic in Exile”. A już w ten piątek, kolejny odcinek będzie dostępny w internecie  na kanale ambasady w serwisie internetowym YouTube.

Konrad Jagodziński, pomysłodawca i współtwórca projektu „Republika Londyńska” z prezydentową Anna Sabbatową oraz jej córką Jolantą Sabbatówną / fot. Ambasada RP / Agnieszka Chmura

Film składa się z pięciu kilkuminutowych części, zawierających wywiady przeprowadzone w 2014 roku z osobami związanymi z rządem: prezydentową Karoliną Kaczorowską, prezydentową Anną Sabbatową, ministrami Jerzym Ostoja-Koźniewskim i Arturem Rynkiewiczem, dwoma pełnomocnikami premiera: Andrzejem Zakrzewskim i Adamem Ostoja-Ostaszewskim, oraz panią Teresą Szadkowską – córką ostatniego przewodniczącego Rady Narodowej RP, Zygmunta Szadkowskiego.

Zdjęcia i montaż realizuje młoda polska dokumentalistka, mieszkająca na stałe w Londynie – Agnieszka Chmura, działająca pod nazwą Light Leeks. Natomiast pomysłodawcą i współtwórcą projektu jest Konrad Jagodziński, specjalista ds. public relations w ambasadzie.

– W ramach moich obowiązków spotykam się z przedstawicielami emigracji, nie tylko tej nowej fali, ale też powojennej. A ponieważ zawsze interesowałem się historią, chciałem lepiej poznać kulisy tego jak powstawała, cytując św. Jana Pawła II, „Polska poza Polską”, a także podzielić się tym dziedzictwem, którego kustoszami są wszyscy przebywający na obczyźnie rodacy. Dlatego przedstawiłem kierownictwu swój pomysł na przeprowadzenie takich wywiadów z osobami związanymi z instytucjami politycznymi i został on zaakceptowany, za co jestem niezmiernie wdzięczny – mówi w rozmowie z „Dziennikiem Polskim”.

Celem projektu jest zwiększenie świadomości o działalności „Rzeczpospolitej Londyńskiej” wśród widzów zarówno w Polsce, jak i w Wielkiej Brytanii, a dzięki napisom w języku angielskim projekt ma szansę dotrzeć także do międzynarodowego odbiorcy. Oczywiście film jest wyłącznie wycinkiem działalności Polaków na Wyspach. Emigranci byli aktywni nie tylko w Londynie, ale też w organizacjach społecznych w innych miastach, jednak za kryterium doboru rozmówców przyjęto przynależność do instytucji politycznych.

– Każda ta rozmowa była wyjątkowa. Odkrywałem ich niezłomność i wielki patriotyzm, słuchałem ich historii, tego jak wypowiadają się o Polsce, stając się inspiracją dla mnie i, mam nadzieję, innych młodych Polaków – wspomina nagrania Jagodziński. – Były momenty wzruszeń, były momenty śmiechu… Z filmu dowiemy się też wielu ciekawych rzeczy, jak tego, że istniała szkoła podchorążych, w której przygotowywano się do III wojny światowej albo to że prezydent Raczyński był praktycznie niewidomy od lat 60., mimo to zachowując niezwykłą sprawność do końca swoich dni. Zapadły mi również w pamięć kategoryczne słowa pana Andrzeja Zakrzewskiego, który odpierał zarzut, że osoby urodzone na emigracji są bardziej Brytyjczykami niż Polakami słowami: „Czy jeżeli pies urodzi się w stajni, to znaczy, że jest koniem?” Z pewnością szczególnym wydarzeniem było także spotkanie z Jerzym Ostoją-Koźmińskim, który zmarł miesiąc później. To był jego ostatni wywiad – opowiada.

W przyszłym roku, projekt będzie kontynuowany. W planach kolejne rozmowy z wiceministrami, podsekretarzami stanu, członkami Rady Narodowej. Gromadzony jest także obszerny materiał archiwalny na bazie zbiorów Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego oraz kolekcji prywatnych osób związanych z rządem. Powstanie także portal internetowy, który będzie mógł służyć jako swego rodzaju encyklopedia Rządu RP na Uchodźstwie.

– W roku 2015 planujemy stworzyć 45-minutowy film dokumentalny, który mógłby być pokazywany w telewizji, w salach kinowych, czy na pokazach edukacyjnych w szkołach i ośrodkach propagujących historię – dodaje Jagodziński.

Twórcy filmu muszą się liczyć również z tym, że część osób nie może się już wypowiedzieć, ponieważ nie ma ich wśród nas, a pamięć tych, którzy zostali, może zawodzić, pomijać istotne fakty. Jednak, jak twierdzi pomysłodawca, ta produkcja nie aspiruje do tytułu opracowania naukowego, lecz ma za zadanie popularyzować historię polskiego Londynu.

– To jest projekt, który ma na celu zachować wspomnienia osób, które żyły w tamtych czasach. Poza tym uważam, że ci, z którymi rozmawialiśmy, bardzo sumiennie się do tego przygotowali, wiedząc o tym, że ich wypowiedzi będą oceniane przez całą polską społeczność – kwitował.

Dzisiaj pierwszy odcinek zostanie udostępniony na youtubie, potem co tydzień będzie można obejrzeć następny, natomiast w lutym planowana jest projekcja połączona z dyskusją w Ognisku Polskim.

– Bardzo się cieszę, że udało nam się zainicjować ten projekt. Chciałbym wierzyć, że dzięki naszym działaniom, zwiększy się świadomość o historii i dokonaniach Drugiej Wielkiej Emigracji, że te w dużej mierze nieodkryte karty historii staną się obiektem badań specjalistów i powodem do dumy dla naszych rodaków rozsianych po całym świecie – powiedział ambasador RP Witold Sobków. –  Dzięki nagraniom wywiadów z przedstawicielami rządu oraz kolejnym, które planujemy zarejestrować w 2015 r., nadchodzące pokolenia będą mogły poznawać historię z ust jej współtwórców i naocznych świadków – podsumował.

Magdalena Grzymkowska