Powrót do Polski a uznawanie kwalifikacji zawodowych

Osoby, które zdobyły wykształcenie za granicą i chcą potwierdzić swoje kwalifikacje zawodowe, mogą to zrobić po powrocie do Polski. Formalności w tym zakresie nie są skomplikowane, a efekty tego działania są szczególnie widoczne w momencie poszukiwania pracy.

Zagraniczne dyplomy mogą zostać uznane w Polsce w celu kontynuacji kształcenia na podstawie umów międzynarodowych lub nostryfikacji.

Uznawanie zagranicznych dyplomów w celu kontynuacji kształcenia

Polska uznaje zagraniczne dyplomy i stopnie naukowe uzyskane w tych państwach, z którymi zawarła umowy międzynarodowe o uznawalności wykształcenia. Wykaz obowiązujących umów publikuje na swojej stronie Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Jeśli dyplom został wydany przez kraj, z którym Polska nie zawarła umowy międzynarodowej, wtedy jego równoważność z polskim dyplomem może zostać stwierdzona w drodze nostryfikacji.  Dokonują jej upoważnione do tego uczelnie.

Osoba, która ubiega się o przyjęcie na studia drugiego stopnia w polskiej uczelni, może zostać zwolniona z konieczności nostryfikacji dyplomu. O zwolnieniu decyduje rada jednostki organizacyjnej, w której posiadacz zagranicznego dyplomu chce rozpocząć studia.

Z możliwości zwolnienia z nostryfikacji przy ubieganiu się o przyjęcie na studia drugiego stopnia, studia podyplomowe, studia trzeciego stopnia lub wszczęcie przewodu doktorskiego mogą skorzystać osoby, które uzyskały dyplom ukończenia studiów wydany przez uczelnię państwa UE, państwa członkowskiego OECD lub państwa członkowskiego EFTA – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym (EOG), który daje uprawnienie do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższego stopnia  w tym państwie. W przypadku zwolnienia z nostryfikacji nie jest wydawane zaświadczenie stwierdzające równoważność zagranicznego dyplomu z jego polskim odpowiednikiem.

Z możliwości zwolnienia z postępowania nostryfikacyjnego przy ubieganiu się o wszczęcie przewodu habilitacyjnego mogą skorzystać osoby, które stopień naukowy uzyskały w jednym z państw-stron konwencji o uznaniu kwalifikacji związanych z uzyskaniem wykształcenia wyższego w Regionie Europy, zawartej w Lizbonie 11 kwietnia 1997 r. Decyzję o zwolnieniu z postępowania nostryfikacyjnego w każdym przypadku podejmuje rada jednostki, w której kandydat ubiega się o przyjęcie na dalsze studia lub otwarcie przewodu doktorskiego czy habilitacyjnego. W przypadku odmowy konieczna jest nostryfikacja zagranicznego dokumentu.

Szczegółowych informacji na temat uznawalności zagranicznych dyplomów w celu kontynuacji kształcenia w Polsce udziela polski ośrodek ENIC/NARIC (Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego,
Departament Obsługi Programów Międzynarodowych i Uznawalności Wykształcenia, ul. Wspólna 1/3;00-529 Warszawa, e-mail: enic-naric@nauka.gov.pl, tel.: +48 22 52 92 266; +48 22 52 92 359, fax: +48 22 628 35 34).

Uznawanie kwalifikacji zawodowych

W celu uzyskania potwierdzenia nabytych za granicą kwalifikacji zawodowych należy złożyć wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji zawodowych wraz z odpowiednimi załącznikami. Wykaz zawodów regulowanych w danym państwie wraz z informacją o instytucji będącej właściwym organem w sprawach uznania kwalifikacji do wykonywania danego zawodu regulowanego został udostępniony na stronie http://ec.europa.eu/internal_market/, gdzie po wybraniu preferowanego języka w lewym menu należy wybrać „Living and working in the Single Market”, następnie „Professional qualifications”. Na następnej stronie, która się wyświetli, z menu po prawej stronie wybieramy „Database of regulated professions in the EU”.

Podstawowym dokumentem, jaki należy złożyć w celu uznania w Polsce kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach UE, EOG lub Szwajcarii jest wniosek o wszczęcie postępowania w sprawie uznania kwalifikacji do wykonania zawodu regulowanego/ do podejmowania lub wykonywania działalności.

Pełna lista dokumentów, które należy załączyć do wniosku, może różnić się w zależności od zawodu/działalności, dlatego przed jego złożeniem warto skontaktować się z właściwym organem w celu ustalenia, które z dokumentów wymienionych w instrukcji wypełniania wniosku będą w danym przypadku konieczne. Instytucja odpowiedzialna za uznawanie kwalifikacji zawodowych w Polsce jest zobowiązana wydać decyzję w ciągu 3 miesięcy od dnia otrzymania pełnej dokumentacji.

W przypadku posiadania kwalifikacji do wykonywania jednego z tzw. zawodów sektorowych uznanie kwalifikacji odbywa się w sposób automatyczny, wymagane jest jedynie posiadanie dokumentów poświadczających kwalifikacje, takich jak dyplomy czy zaświadczenia. Do zawodów sektorowych należą: lekarz, lekarz dentysta, pielęgniarka, położna, farmaceuta, lekarz weterynarii i architekt.

Jeśli zawód, który dana osoba zamierza wykonywać, nie jest w Polsce zawodem regulowanym, decyzję o uznaniu zagranicznych kwalifikacji podejmuje pracodawca. Ma on prawo wymagać potwierdzenia równoważności zagranicznego dokumentu z jego polskim odpowiednikiem lub przedłożenia opinii o poziomie wykształcenia uzyskanego za granicą. O takie zaświadczenie lub opinię osoba zainteresowana wnioskuje do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego.

Uznawanie stażu pracy

Udokumentowane okresy zatrudnienia obywateli polskich za granicą są zaliczane do okresów pracy w Polsce w zakresie uprawnień pracowniczych.

Pracując zagranicą, powinniśmy pamiętać o gromadzeniu dokumentów potwierdzających staż pracy. Okresy wcześniejszego zatrudnienia możemy udokumentować przede wszystkim świadectwem pracy, ale także innymi dokumentami prywatnymi i urzędowymi.

Należą do nich:

• umowa o pracę,
• zaświadczenie wystawione przez pracodawcę,
• odcinki wypłat wynagrodzenia,
• zaświadczenia o objęciu pracownika ubezpieczeniem społecznym.

Uznanie stażu pracy za granicą jest istotne ze względu na uprawnienia pracownicze, przy których uwzględnia się okresy zatrudnienia u wszystkich pracodawców. Chodzi o następujące uprawnienia:

• nabycie prawa do urlopu wychowawczego (dla osób zatrudnionych co najmniej sześć miesięcy),
• wymiar urlopu wypoczynkowego,
• wymiar dodatku za wieloletnią pracę, jeżeli jest przewidziany przepisami prawa pracy mającymi zastosowanie do danego pracownika,
• nabycie prawa do nagrody jubileuszowej oraz jej wysokość (dla pracowników jednostek sfery budżetowej).

Jeżeli pracodawca nie będzie chciał przyjąć dokumentów dotyczących pracy za granicą, możemy odwołać się do sądu pracy.

Joanna Niemyjska, Agnieszka Juźwiuk (Powroty.gov.pl)

Serwis www.powroty.zielonalinia.gov.pl powstał z myślą o osobach, które wracają z emigracji zarobkowej do Polski. Na jego stronach można znaleźć praktyczne informacje związane z przeprowadzką do Polski, porady dotyczące formalnych aspektów uzyskania m.in. prawa do zasiłku dla osób bezrobotnych oraz innych świadczeń, w tym emerytury. Serwis porusza też kwestie podatkowe oraz ubezpieczenia zdrowotnego w Polsce, jest kompendium wiedzy odnośnie różnych aspektów życia Polaków powracających do kraju.