Nagroda Kościelskich 2015

Szczepan Twardoch (ur. 1979), autor książek „Wieczny Grunwald” (2010) i „Morfiny” (2012), otrzymał tegoroczną Nagrodę im. Kościelskich za „krawą, miłosną, pierwotną, totalną i wymykającą się regułom sagę z ziemi przeklętej” jaką jest Górny Śląsk w XX wieku. „Drach” został zauważony dzięki zastosowaniu specyficznego, lokalnego języka oraz samej narracji autora.

Fundacja Kościelskich powstała w 1961 roku zgodnie z postanowieniami testamentu Moniki z Krystyńskich Kościelskiej, wdowy po Władysławie Auguście, mecenasie kultury i sztuki okresu międzywojennego. Do roku 1989 nagrodę przyznawano w Szwajcarii, a w latach 1990-2014 organizowano je w Polsce. Uroczyste wręczenia, przeradzające się z czasem w festiwal literacki (koncerty, wystawy, czytania nieopublikowanych tekstów przez byłych laureatów), miały miejsce w Krakowie, w Warszawie i w Miłosławiu, rodowym majątku Kościelskich. W tym roku fundacja postanowiła przypomnieć Szwajcarom, iż polska nagroda literacka działa według prawa kantonu genewskiego i formalnie jest zarejestrowana w kraju Helwetów.

Jury zbiera się corocznie w domu prezesa Fundacji im. Kościelskich, obecnie u Francois Rosseta (prywatnie wnuka Zofii Kossak-Szczuckiej) w Ecublens pod Lozanną. W jeden z wrześniowych dni grono wybitnych polskich specjalistów wyłania nowego laureata, po czym przesyła informację Polskiej Agencji Prasowej. Wręczenia nagrody odbywają się corocznie w drugą sobotę października.

W tym roku w organizację uroczystości włączyła się Fundacja im. Jana Michalskiego, powstała w 2004 roku w Montricher. Właśnie tam, w budowanym domu pracy twórczej dla pisarzy, w ogromnej sali koncertowo-scenicznej odbyła się uroczystość wręczenia Nagrody im. Kościelskich dla Szczepana Twardocha. Gospodarzem w Montricher była Vera Michalski-Hoffmann, twórczyni fundacji po przedwczesnej śmierci swojego męża Jana Michalskiego (1953-2002), z którym założyła w 1986 roku wydawnictwo Noir sur Blanc oraz publikowała powieści, opowiadania i reportaże autorów z Europy Środkowej, a w Polsce książki wybitnych autorów zachodnich.

Przyszłoroczne wręczenie Nagrody im. Kościelskich spodziewane jest w warszawskiej Ambasadzie Szwajcarii.

*

Od roku 2013 działa w Szwajcarii stowarzyszenie pod nazwą Klubu Pro Kościelski, którego zadaniem jest finansowe wspieranie Fundacji im. Kościelskich, podejmując w tym celu szereg działań wokół literatury. Klub pobiera składki od swoich członków oferując w zamian „regularny newsletter o wydarzeniach literackich w Polsce”, darmowy egzemplarz nagrodzonej książki przez Fundację Kościelskich, organizowanie spotkań literackich. Przewodniczącym klubu jest Grzegorz Sienkiewicz.

Wojciech Klas