Jak angielski testament dziadka uśmiercono w Polsce?

Dziadek mojej koleżanki umarł, zostawiając testament. Odszedł w przekonaniu, że zostawia wszystkie sprawy uporządkowane, jak powinien to uczynić odpowiedzialny starszy Pan. Niestety, dziadek nie wziął pod uwagę, że 1000 akrów ziemi, które odziedziczył po swoim ojcu w Polsce nie zostanie przekazane jego polskiej bratanicy, zgodnie z wolą wyrażoną w jego angielskim testamencie. Jego niewdzięczni i niegodni synowie staną się współwłaścicielami 1/3 części tej ziemi. Jak to jest możliwe?

Kiedy osoba umiera, zostawiając majątek znajdujący się w różnych państwach, to może prowadzić to do różnego rodzaju komplikacji. Wynika to z różnic w prawie spadkowych poszczególnych państw i braku wiedzy na ich temat.

Sporządzenie ważnego w świetle prawa angielskiego testamentu nie jest trudne. Testament musi być w formie pisemnej, ale można go napisać piórem, ołówkiem lub maszynowo. Testament musi być podpisany przez osobę go sporządzającą jej zwykłym podpisem. W sytuacji, gdy osoba sporządzająca testament nie jest w stanie go podpisać, osoba trzecia może go podpisać, pod warunkiem, że robi to w obecności (także i mentalnej) osoby wydającej dyspozycje testamentowe oraz na jej prośbę. Testament musi być podpisany w obecności dwóch świadków, którzy następnie go podpiszą. Świadek nie musi znać treści testamentu, ani nie musi wiedzieć, że podpisywany dokument jest testamentem. Testament powinien być opatrzony datą, choć jej brak co do zasady nie unieważni testamentu (chyba że w swojej treści testament ustanawia opiekuna dla osoby małoletniej).

Zalecanym jest, aby testament został sporządzony przez prawnika. Nie jest to jednak konieczne. Testament można napisać samodzielnie lub przy użyciu formularzy dostępnych w niemal każdym sklepie papierniczym. Można też skorzystać z usług nie-prawników, specjalizujących się w pisaniu testamentów.

Wymogi do sporządzenia ważnego polskiego testament są inne. W Polsce testament najczęściej przyjmuje formę aktu notarialnego. Możliwym jest jednak także sporządzenie testamentu bez notariusza. Testament można napisać samodzielnie. Musi on jednak być w całości napisany pismem odręcznym osoby go sporządzającej. Testament napisany na maszynie lub na komputerze będzie nieważny! Testament musi być podpisany, najlepiej pełnym imieniem i nazwiskiem osoby go sporządzającej. Powinien być opatrzony datą, choć jej brak nie przesądzi o jego nieważności.

Monika Byrska specjalizuje się w spornym prawie spadkowym (podważanie testamentów, pozwy o większą część spadku, pozwy o ustanowienie zarządcy masy spadkowej lub pozwy o usunięcie wykonawcy testamentu, pozwy o odszkodowanie za straty poniesione na skutek zaniedbań wykonawcy testamentu). Posiada też doświadczenie i zajmuje się następującymi sprawami: spory o prawo własności lub część nieruchomości, spory dotyczące ważności lub wykonania zawartych umów gospodarczych i kontraktów, pozwy o odzyskanie długu, spory pomiędzy pracodawcą i pracownikiem, spory o błędy i zaniedbania w sztuce budowlanej, spory o błędy i zaniedbania w sztuce księgowej, spory o błędy i zaniedbania w sztuce prawnej.

Co więc poszło nie tak z testamentem dziadka koleżanki? Został sporządzony maszynowo, w Anglii. Nie spełniał, więc wymogów prawa polskiego. Jednak to nie formalność testamentowa, a różnica w prawie spadkowym przesądziła o spadku dla „niegodnych synów”. Zgodnie z prawem polskim, o ile testament spełnia wymogi prawa kraju, w którym został sporządzony, zachowa swoją ważność.

Co do zasady spadkobierca upoważniony do dziedziczenia majątku pozostawionego w Polsce nabędzie do niego prawo, o ile przedstawi zagraniczny odpowiednik polskiego orzeczenia o nabyciu spadku (tj. angielski Grant of Probate z dołączoną kopią testamentu). Dokumenty powinny być przetłumaczone i zaopatrzone w apostille – sądowe potwierdzenie ich autentyczności. Niestety sprawy stają się bardziej skomplikowane, jeśli w skład majątku wchodzi nieruchomość położona w Polsce. Aby nabyć prawo do takiej nieruchomości, spadkobierca wskazany w angielskim testamencie będzie musiał rozpocząć postępowanie przed sądem polskim, by ten orzekł o nabyciu spadku. Takie postępowanie może okazać się skomplikowane, bo np. problemy tworzą normalne w angielskim prawie zapisy warunkowe, które z prawie polskim są nieważne. Komplikacje wypływają na długość i niestety koszt postępowania sądowego, które jak w przypadku testamentu dziadka koleżanki, może okazać się nieskuteczne.

Co powinien był zrobić dziadek koleżanki? Najlepiej zostawić dwa testamenty: jeden w Polsce, rozporządzając polskim majątkiem, a drugi w Anglii. Obierając taką opcję, należy zachować ostrożność, aby jeden testament nie unieważnił drugiego.

A co jeśli brak jakiegokolwiek testamentu? Zapraszam za tydzień do lektury następnego z serii naszych artykułów!

Monika Byrska

***

Jesteśmy kancelarią adwokacka specjalizująca się w wielu dziedzinach prawa. Nasi eksperci posiadają wiedzę i doświadczenie, pozwalające zapewnić naszym klientom obsługę na najwyższym poziome, o czym świadczy znak jakości Lexcel przyznany przez The Law Society oraz złota nagroda Investor in People.

Dwie nasze prawniczki z zakresu prawa Anglii i Walii, Monika Byrska i Alexanda Knipe, biegle mówią po polsku. Jeśli mają Państwo jakiś problem natury prawnej, o którym chcą Państwo porozmawiać w ojczystym języku, służymy Państwu pomocą.

Monika Byrska 020 7940 4012

monika.byrska@anthonygold.co.uk

Alexandra Knipe 020 7940 4088

alexandra.knipe@anthonygold.co.uk

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom swoich klientom, proponujemy także spotkania w naszych biurach w trzech dogodnych lokalizacjach w Londynie: London Bridge, Streatham oraz Elephant & Castle.