Niepodległość. Jak ją widzą plastycy

„Niepodległość” to nazwa otwartego konkursu plastycznego, którego celem było upamiętnienie Stulecia Odzyskania Niepodległości przez Polskę. Sprawy organizacyjne przyjął na siebie POSK (nagrody z Funduszu Murdzeńskiego) i spoczęły na barkach Krystyny Bell z Komisji Kultury. Pomocną była tu także Joanna Ciechanowska kierująca Galerią POSK, będącej docelowo miejscem ekspozycji prac laureatów konkursu.

Pan Murdzeński dał doskonały przykład aktywizacji życia społeczno-kulturalnego – podsumował Andrzej Zakrzewski

O przyznaniu nagród decydowało jury w składzie: Peter Fudakowski, reżyser filmowy; Andrzej Klimowski, profesor Royal College of Art; Rachel Dickson, kurator w galerii Ben Uri; Jakub Krupa, dziennikarz oraz Kola Śliwińska z Instytutu Kultury Polskiej w Londynie.

Na konkurs napłynęło blisko pół setki prac. Jego otwarty charakter dawał szanse na swobodną interpretację tematu, co przełożyło się na szeroką gamę technik – prace konkursowe obejmowały malarstwo, rzeźbę, grafikę, rysunek, instalację a nawet video-art. Ostatecznie do konkursu zakwalifikowano 37 dzieł plastycznych, z których w pierwszym etapie postepowania jury wybrało 1 finalistów na konkursową wystawę w Galerii POSK, w drugim etapie jury wybrało laureatów nagród, a ich ogłoszenie miało miejsce w ubiegłą niedzielę podczas uroczystego otwarcia konkursowej ekspozycji.

Zwycięzca konkursu – Henryk Terpilowski (Fragile)

Jako że nagrody ufundował Fundusz im. Tadeusz Murdzeńskiego działający przy Fundacji Przyszłości POSK, przed wręczeniem nagród głos zabrał jego przedstawiciel – Andrzej Zakrzewski, przypominając, że zmarły w 1993 roku Tadeusz Murdzeński w testamencie zapisał na rzecz Fundacji Przyszłości POSK-u ponad sto tysięcy funtów jako wieczysty kapitał, z którego dochody służyć mają promocji polskiej kultury m.in. poprzez konkursowe nagradzanie autorów dzieł sztuki.

– Niewiele wiemy o samym darczyńcy – mówił Andrzej Zakrzewski – nawet nie jest znany dokument potwierdzający datę jego urodzenia. Wiadomo jedynie, że zdał maturę we Lwowie w 1925 roku, w 1938 rozpoczął studia prawnicze na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie. W 1939 roku walczył w kampanii wrześniowej pod dowództwem gen. Bernarda Monda. Wzięty do niewoli przebywał w oflagach: Osterode, Neubrandenburg, Gross Born i Sandbostel. W 1948 roku przyjechał do Londynu, przez lata mieszkając wraz z żoną na Shepherd’s Bush. Pan Murdzeński miał duże zaufanie do POSK-u, popierał jego inicjatywy, był jednym z jego fundatorów. Zapisując swój majątek na Fundację dał doskonały przykład aktywizacji życia społeczno-kulturalnego w ramach tutejszej polskiej społeczności – podsumował Andrzej Zakrzewski.

Elżbieta Smoleńska (Independent)

Jeszcze przed ogłoszeniem finalistów konkursu zakwalifikowanych do pokazu Joanna Ciechanowska wyrażała nadzieje, że wystawa będzie „ciekawa, pełna nowych prac i interesujących interpretacji tematu, jak również nowych form ekspresji. Nie jest to łatwy temat i wielu artystów, z którymi rozmawiałam, bało się w ogóle ten temat ruszyć… Może artyści chodzą własnymi drogami? Może nie można im narzucać tematu?  W każdym razie, już na zapas, zwycięzcom gratuluję, a czytelników zapraszam na wystawę oraz na wernisaż z ogłoszeniem wyników konkursu!”

A jaka była ocena szefowej Galerii POSK po ogłoszeniu laureatów?

„Dobra wystawa, większość artystów nam znanych, ale kilku pojawiło się spoza dotychczasowego kręgu, np. Monika Janicka Skoczylas, Jakub Pogorzelski czy Kasia Ozga. W moim osobistym odczuciu ciężko oceniać artystów, których się zna, mogę tylko powtórzyć za jurorami (którzy się w ocenach zgadzali ze sobą), opinię o wysokim poziomie konkursu. Odrzucanie było „od dołu” i bardzo szybko zostały wyselekcjonowane prace, które jury uznało za dobre do wystawienia.

Sam temat „Niepodległość” jest niełatwy, nie dlatego że „ciężki”, ale dlatego że trzeba było podejść od strony „projektu”, żeby był na temat, żeby był jakiś tu widoczny pomysł i idea, żeby był czytelny i dostępny dla publiczności, żeby widz czuł się dumny, że coś zauważył a nie zawiedziony, że „znowu flaga biało- czerwona”. Do tego dochodzi wykonanie, które musi być dobre pod względem merytorycznym. Tego szukało jury. I taka właśnie była praca Terpilowskiego – mapa II RP. Ciekawe, że jedna praca, rzeźba Kasi Ozgi, dwie ręce z gipsu (In Dependence), przyleciała z Francji. Na marginesie dodam, że niestety została uszkodzona w transporcie. Ręce się połamały. Postanowiłam mimo to pokazać wszystko – tak jak się połamało …chociaż nie było to zamierzone. A reakcje były doskonale! Wszyscy zachodzili w głowę: cóż artysta chciał przez to powiedzieć!?? – kończy z uśmiechem Joanna Ciechanowska.

Gratulując całego przedsięwzięcia pozostaje podać wyniki konkursu. Wyróżnieni udziałem w wystawie zostali: Jolanta Jagiello – Keys of Constructivism’ i ‚Crossroads of Freedom’; Małgorzata Kalinowska -‚Niepodległość’; Alicja Mazur – ‚Polska Nike’ (2 prace); Wojciech Antoni Sobczyński – ‚Semaphore Colognes’ oraz Kasia Ozga – ‚In Dependence’.

Kolejni artyści pokazujący prace w konkursowej wystawie, ale wyróżnieni także nagrodą w wysokości £150 to: Marek Olszewski – ‚Phoenix’; Monika Janicka Skoczylas – ‚Birthday Cake’; Agnieszka Handzel Kordaczka – ‚The price of Freedom’ – ‚Cena wolności’; Jakub Pogorzelski – ‚200 walki Polski o Niepodległość’ oraz Xxxx – Czarna Madonna.

I wreszcie główne nagrody: trzecia (£500) Elżbieta Smoleńska – ‚Independent’; druga(£750) Piotr Kirkillo – ‚Machina Wolnosci’ i pierwsza (£1000) Henryk Terpilowski – ‚Fragile’.

Jak „Niepodległość” widzą artyści plastycy, po tygodniowej ekspozycji w Galerii POSK, mają Państwo okazję zobaczyć jeszcze tylko dzisiaj (w piątek). Warto się wybrać do londyńskiego ośrodka, by z jednej strony dać upust potrzebie uczestnictwa, a z drugie – dać dowód swojej środowiskowej aktywności.

Tekst: Jarosław Koźmiński

P.S. O potrzebie bodźców (także finansowych) płynących ze strony mecenasów takich jak Funduszu Murdzeńskiego warto kiedyś napisać osobny tekst. Joanna Ciechanowska zamknęła to jednym zdaniem: Konkursy przyciągają, szczególnie nagrody!!!