Rozliczenie podatkowe pracowników (Employees)

Osoba, która pracuje na kontrakcie, czyli jest pracownkiem, nie musi rozliczać się z podatku, ponieważ robi to za niego pracodawca. Po 5 kwietnia każdego roku pracownik otrzymuje od pracodawcy P60 jako dowód, że został rozliczony z podatku.

Często przychodzą do naszego biura osoby, które pacują na etacie i mają P60 z prośbą, aby rozliczyć ich z podatku. Jedyne, co możemy dla nich zrobić to sprawdzić, czy przypadkiem nie nadpłacili podatku i ewentualnie postarać się w ich imieniu o zwrot nadpłaconego podatku.

Gdzie się podziały pieniądze?
W większości przypadków nic nie możemy dla danego klienta zrobić, ponieważ zwrot się nie należy. Nie bardzo rozumiemy, jak to się dzieje, że ich znajomi (często osoby prowadzące działalność gospodarczą – Self-Employed) nie tylko nie płacą podatku to otrzymują zwrot po wysłaniu rozliczenia.

Na jakich zasadach działa system podatkowy?
Płacenie podatku nie należy do najmilszych momentów w życiu. Kiedy przyjmujemy się do pracy, słyszymy, że np. zarobek będzie wynosił £24,000 rocznie. Wspaniale! Podzielone na 12 miesięcy wychodzi £2000 miesięcznie, £500 na tydzień – super.

Jak wielkie jest nasze rozczarowanie, gdy zamiast £2000 dostajemy niecałe £1,550. Gdzie pozostałe £450!?
Aby ustrzec się od rozczarowania i ubiec nieuczciwych pracodawców warto wiedzieć, jak obliczyć wysokość podatku do zapłacenia.
W Wielkiej Brytanii, podobnie jak w Polsce, istnieją progi podatkowe (tax thresholds). Pierwszy próg podatkowy, to tzw. personal allowances (kwota, do wysokości której nie płaci się podatku). Kwota ta jest inna każdego roku, a nawet i w ciągu roku może się zmienić. Na szczęście zmiany w ciągu roku są bardzo rzadkie.

Główny skarbnik Królestwa Brytyjskiego tzw. Chancellor of the Exchequer (u nas: Minister Finansów) w momencie uchwalenia budżetu (kilka miesięcy przed końcem roku podatkowego – 5 kwietnia) decyduje, jakie progi podatkowe będą obowiązywać w następnym roku podatkowym.

Istnieje tutaj 0% stopa podatkowa, tzw personal allowances. Oznacza to, że każda osoba pracująca jest zwolniona z płacenia podatku z pierwszych £6,475 rocznego dochodu w roku podatkowym 09/10. W tym miejscu pragnę podkreślić, że kwota nieopodatkowana dotyczy wszystkich dochodów w danym roku podatkowym. Nie jest możliwe odliczenie kwoty nieopodatkowanej od każdego rodzaju dochodu np.£6,475 od zarobków jako self-employed i £6,475 od zarobków jako pracownik. W takim przypadku moglibyśmy odliczyć £12,950. Marzenie!

Z dochodów powyżej kwoty nieopodatkowanej należy zapłacić podatek w wysokości 20%, 40% lub nawet 50%.

W jaki sposób obliczę, czy należy mi się zwrot podatku?
Jerzy zarobił w roku podatkowym od 6 kwietnia 2009 do 5 kwietnia 2010 £12,430 brutto, pracując na cały etat w fabryce. Po zakończeniu roku podatkowego 09/10 otrzymał od pracodawcy P60 i przyszedł do nas z pytaniem, czy należy mu się zwrot podatku. Niestety nie. W ciągu roku podatkowego 09/10 zarobił £12,430 brutto. Podatku zapłacił £1,191.
Obliczenie zaczynamy od odjęcia obowiązującej w danym roku podatkowym stawki nieopodatkowanej (personal allowances), za rok 09/10 wynosiła ona £6,475. Czyli od £12,430 odejmujemy £6,475 zostaje £5,955, które objęte jest 20% podatkiem. W związku z tym podatek do zapłacenia za rok 09/10 to £5,955 pomnożone przez 20%, czyli £1,191.

Jeśli Jurek zapłaciłby np. £1,318.60 podatku, to mógłby starać się o zwrot nadpłaconego podatku w wysokości £127.

Kiedy podatek może być nadpłacony?
Przypadki, kiedy możemy starać się o zwrot podatku nie są zbyt liczne. Przede wszystkim możemy liczyć na wypłacenie nadpłaconego podatku jeśli pracowaliśmy dla danego pracodawcy niecały rok lub jeśli mieliśmy przerwę w pracy w ciągu roku. Pozostaje jeszcze jedna ewentualność, a mianowicie źle nadany kod podatkowy. Czasami zdarza się, że nasz status nie jest do końca jasny (możemy mieć dwie prace jednocześnie lub nie posiadamy P45 od wcześniejszego pracodawcy) i wtedy otrzymujemy tzw emergency tax code.

Jak czytać kody podatkowe z payslipów?
Kody podatkowe zawierają w sobie kilka członów.

Pierwszy to liczba – wysokość kwoty nieopodatkowanej w danym roku podatkowym.

Tak więc w roku podatkowym 07/08 – była to liczba 522, w roku 08/09 – do września 543, a po 7 września 2008 – 603. W roku 08/09 oraz 09/10 – 647.

Drugi człon to najczęściej litera L – oznacza ona normalny/standardowy próg podatkowy. Jeśli na swoim payslipie masz kod podatkowy 647L, to oznacza, że obliczając wysokość podatku brana jest pod uwagę kwota nieopodatkowana w wysokości £6,475. Jako przykład podam Adama, który pracuje w zakładzie pakowania owoców na etacie. Dostaje na godzinę £5.93 (Minimum Wages – minimalna stawka za godzinę obowiązująca od 1 października). Pracuje 40 godzin tygodniowo. Jego kod podatkowy to 647L. Pracując 40 godzin tygodniowo, 5 dni w tygodniu, 52 tygodnie w roku – jego pensja roczna to 40 x £5.92 x 52 = £12,313.60

Będąc pracownikiem zatrudnionym na etat Adam od swojej pensji ma na bieżąco odliczany podatek (Income Tax) oraz National Insurance Contributions (NIC). W związku z tym nie może liczyć na żaden zwrot podatku, ponieważ w ciągu roku podatkowego zapłaci dokładnie tyle podatku, ile powinien.

Inaczej sytuacja wygląda jeśli ktoś otrzyma tzw. Emergency kod podatkowy. Jak go rozpoznać? Otóż obok normalnego kodu tj. 647L jest litera W1 lub M1. To oznacza, że podatek obliczany jest na „non-cumulative basis”. Po polsku – kwota nieopodatkowana nie jest rozłożona na 12 miesięcy. Przy obliczaniu podatku, nie bierze się pod uwagę kwoty nieopodatkowanej. Podatek obliczany jest na podstawie miesięcznych M1 lub tygodniowych W1 zarobków bez uwzględnienia kwoty nieopodatkowanej.

Taki właśnie kod otrzymał Kuba, pracujący w tej samej fabryce, co Adam. Kuba nie jest zbyt zadowolony, ponieważ dostaje mniejszą pensję na rękę, mimo że z Adamem mają taką samą stawkę na godzinę. Ale dzięki temu na koniec roku podatkowego Kuba będzie się starał o zwrot nadpłaconego podatku.

Kolejny rodzaj kodu podatkowego to BR, który oznacza, że zatrudniona osoba ma kilka (więcej niż jedno) źródeł dochodu. Tak jest w sytuacji Darka, który pracuje wieczorami jako piekarz – to jest jego główna praca i w tej pracy ma kod podatkowy 647L. Jednocześnie w wolne weekendy pracuje jako kierowca. Ponieważ jego personal allowances jest brana pod uwagę przy naliczaniu wypłat w pracy jako piekarz, w drugiej pracy weekendowej Darek ma odtrącane 20% podatku od każdego zarobionego funta. Oznacza to, że Darkowi w drugiej pracy zabierane jest 20% podatku z całej kwoty, czyli przy dodatkowym zarobku £150 „na rękę” dostaje jedynie £120, a £30 odciągane jest na rzecz podatku.

Na zwrot nadpłaconego podatku mogą liczyć osoby, które mają własny biznes i pracują dla kontraktora tzw. subcontractors. Kontraktor odtrąca od ich wypłat 20% lub 30% podatku miesięcznie. Następnie osoba samozatrudniająca się rozlicza się z Urzędem Podatkowym (HM Revenue and Customs) i często okazuje się, że po odliczeniu kosztów dana osoba zapłaciła więcej podatku, co powinna.
Chciałabym jeszcze raz podkreślić, że zwrot podatku można otrzymać tylko w przypadku, jeśli zapłaciliśmy za dużo podatku w danym roku podatkowym.

National Insurance Contribution
Podatek to nie jedyna kwota odtrącana z pensji pracowników.

Każdy podatnik musi płacić składki na National Insurance Contribution (odpowiednik polskiego ZUS)

Składki te składają się z dwóch elementów:

NIC Employee – część składki płacona przez pracownika, wynosi ona 11% od dochodów

Oraz NIC Employer – część składki płacona dodatkowo przez pracodawcę. Dodatkowy koszt, który ponosi pracodawca, aby mógł zatrudnić pracownika. Wynosi on 12.8%

Zakończę apelem do pracowników:
Każdy funt, który pracodawca płaci wam brutto w formie pensji, kosztuje go dodatkowo 12.8% co oznacza, że za każdego funta wam wypłaconego, pracodawca musi jednocześnie odprowadzić do skarbu państwa £0.118 pence.

Koszt zatrudnienia pracownika przez pracodawcę to nie £1 a £1.18!*

Dlatego jeśli czasami czujesz frustrację i narzekasz na swojego pracodawcę, że tak mało płaci za twoją ciężką pracę, to pomyśl, że dla niego zatrudnienie jednej osoby to ogromny koszt. Może czasem warto spojrzeć na tego „wyzyskiwacza” wyrozumiałym okiem. „Pracodawca jest jak ojciec” – usłyszałam kiedyś na jednym ze szkoleń w HMRC. „Myśli o tym, jak zapewnić pracę swoim pracownikom, płaci im za wakacje, chorobowe i do tego musi pamiętać, aby na czas rozliczyć ich z podatku.” Czy chętnie zamieniłbyś się miejscem ze swoim pracodawcą?