Construction Industry Scheme – CIS

Janusz zaczął pracę dla firmy budowlanej, której właścicielem jest Wojtek. Janusz jest osobą samozatrudnioną (Self-Employed) i zarejestrowaną w Urzędzie Podatkowym (HMRC) jako podwykonawca (subcontractor). Firma prowadzona przez Wojtka zatrudnia ludzi na podstawie umowy zawartej pomiędzy podwykonawcą (subcontractor) a głównym wykonawcą (contractor). Taki układ określa się jako podlegający pod reguły Contruction Industry Scheme (CIS).

Kto podlega pod CIS?

Właściwie wszystkie biznesy, które mają do czynienia z prowadzeniem prac budowlanych, przygotowaniem pod budowę, murowaniem, kładzeniem dachów, gładzeniem, malowaniem, instalowaniem podług, kuchni, instalacji gazowych i zakładaniem prądu, demolowaniem, naprawianiem itp. Podstawowym wyróżnikiem dla biznesów regulowanych przez CIS jest fakt, czy osoba wykonuje pracę dla prywatnego zleceniodawcy, czy wykonuje pracę jako pośrednik, zatrudniony przez kontrahenta.

Wyżej wpomniany Janusz jest hydraulikiem. Pracuje przy instalacji nowego ogrzewania dla Ms Smith. Mimo, że pracuje dla prywatnej osoby, wciąż podlega zasadom CIS, ponieważ osoba, która płaci za wykonaną pracę jest Wojtek. Gdyby Janusz pracował bezpośrednio dla Ms Smith i za zainstalowanie nowych kaloryferów otrzymał zapłatę bez pośrednictwa Wojtka, Janusza wynagrodzenie nie podlegałoby zasadom CIS.

Na czym polega sposób wynagrodzenia podlegający regułom CIS?

W przypadku pracy regulowanej przez system Contruction Industry Scheme, osoba wykonująca pracę (subcontractor) otrzymuje zapłatę od zleceniodawcy (contractor). Przy czym od pieniędzy zarobionych brutto (gross) odliczany jest 20% podatek. Podwykonawca musi być osobą samozatrudnioną (Self-Employed) i na koniec roku podatkowego (przyp. rok podatkowy w UK trwa od 6 kwietnia do 5 kwietnia roku następnego) ma obowiązek samodzielnego rozliczenia się z podatku. W odróżnieniu od osób zatrudnionych na etacie (Employees) osoba zatrudniona jako podwykonawca (subcontractor) nie podlega ochronie prawa pracowniczego (Employment Law) i w związku z tym nie może liczyć na płatne wakacje, chorobowe czy okres wypowiedzenia. Podwykonawcy (subcontractors) tak jak wszystkie osoby samozatrudnione, muszą sami opłacać składki na National Insurance Contributions, na które składają się class 2 w wysokości £2.65 na tydzień oraz class 4, czyli 9% z wypracowanych w ciągu roku podatkowego zysków (profits).

Na firmie Wojtka, który jest zleceniodawcą, kontrahentem (contractor), spoczywa obowiązek wysłania każdego miesiąca do Urzędu Podatkowego tzw. contractor monthly returns, czyli wykazu osób, które pracowały dla niego jako podwykonawcy, podania wysokości ich zarobków, odprowadzonego podatku oraz wpłacenie podatku do urzędu. Brak wysłania rozliczenia na czas, termin wysłania mija 19 dnia każdego miesiąca, grozi karą £100. Nawet w przypadku, kiedy firma Wojtka nie ma żadnych zleceń i nie zatrudnia podwykonawców, miesięczne rozliczenie musi być wysłane.

Operowanie w systemie CIS wymaga zdyscyplinowania zarówno po stronie podwykonanwców jak i kontrahentów. Przed zatrudnieniem osoby contractor musi zebrać dane niezbędne w procesie weryfikacji.

Na czym polega weryfikacja podwykonawcy (subcontractor)?

Osoba, która zaczyna pracę jako podwykonawca musi dostarczyć pracodawcy swój National Insurance Number oraz numer podatkowy (UTR – Unique Tax Reference), czyli musi być zarejestrowana jako Self-Employed. Dochodzi do tego rejestracja jako podwykonawcy. Aby zarejestrować swój biznes jako podwykonawcę (dotyczy to zarówno osób samozatrudnionych, limited companies czy partnership) należy osobiście zadzwonić do Urzędu Podatkowego (CIS office) i zadeklarować, że rozpoczyna się pracę w systemie CIS. Bez rejestracji jako podwykonawcy (subcontractor) osoba lub firma zatrudniająca (contractor) nie uzyska pozytywnej weryfikacji i będzie zmuszony do odliczania zamiast 20%, 30% podatku. Do obowiązków kontrahenta przed zatrudniem nowego pracownika należy sprawdzenie w urzędzie podatkowym, czy dana osoba czy firma może być zatrudniona jako podwykonawca. W tym celu dzwoni lub wysyła informacje drogą elektroniczną z danymi osoby (UTR oraz NIN) i czeka na decyzję z urzędu czy dana osoba może pracować w systemie CIS. Jeśli z jakiegoś powodu urząd uzna, że dana osoba czy firma nie mogą być zweryfikowane, to kontrahent otrzymuje odpowiedni numer weryfikacyjny, specyficzny tylko i wyłącznie dla tej właśnie osoby czy firmy ze wskazówką, że podatek do odliczenia powinień wynosić zamiast standardowego 20%, 30% od zarobionej kwoty brutto.

Warto pamiętać, że chociaż system ‘Construction Industry Scheme’ działa na rynku brytyjskim od ponad 30 lat, to nowy sytem miesięcznych rozliczeń oraz kar za niewysłanie rozliczenia na czas,został wprowadzony dopiero od 6 kwietnia 2007.

Co w przypadku jeśli kontrahent nie zweryfikuje swoich pracowników i nie odprowadzi w ich imieniu podatku do HMRC?

Stanisław, który prowadził biznes budowlany do 20 lat nie wprowadził systemu płacenia zgodnego z wytycznymi CIS, ponieważ reguły nowego sytemu CIS zostały wprowadzone dopiero od 6 kwietnia 2007 roku. Niektóre osoby, które prowadziły biznesy od wielu lat, nie zdawały sobie sprawy z konsekwencji, jakie wynikają z niewprowadzenia zasad wynagrodzenia zgodnie z nowym reżimem podatkowym. Stanisław zgodnie ze starym zwyczajem zatrudniał ludzi do wykonania pracy i po otrzymaniu faktury wypłacał im pieniądze za wykonaną pracę. Skoro koszt robocizny jest w biznesie budowlanym jednym z podstawowych kosztów, przy rozliczeniu podatkowym zyski wykazywane przez firmę Stanisława nie były wysokie. W 2010 roku Urząd Podatkowy poprosił Stanisława o wysłanie przychodów i wydatków za rok podatkowy 2009/2010, aby rutynowo sprawdzić prawdziwość deklaracji podatkowej. Stanisław dbał o swoją księgowość i zgodnie z prośbą wysłał wszystkie wymagane dokumenty do sprawdzenia. Po miesiącu otrzymał list z informacją, że deklaracja podatkowa za rok 2009/2010 była niezgodna z prawdą i w związku z tym poproszony został o przesłanie dokumentacji związanej z rozliczeniami podatkowymi (Self-Assessments) z ostatnich 6 lat. Dodatkowo za rok podatkowy 09/10 Stanisław otrzymał rachunek na kilka tysięcy zaległego podatku. Kary za nieprawidłowo wypisaną deklarację podatkową nie dopisano ze względu na fakt pełnej kooperacji Stanisława z Urzędem Podatkowym. Okazało się, że wydatki związane z wykonaniem pracy osób zatrudnionych do wykonania poszczególych prac nie zostały przez Urząd Podatkowy zaakceptowane jako rzeczywisty wydatek biznesowy. Nie pomogły tłumaczenia Stanisława i jego księgowego, że osoby otrzymały wynagrodzenie za wykonaną pracę i wystawiły faktury. Postawa urzędu była nieugięta. Ponieważ biznes Stanisława podlegał systemowi CIS, wszelkie wydatki za wykonaną pracę powinny podlegać 20% lub ewentualnie 30% opodatkowaniu i informacje o podwykonawcach powinny być zgłoszone w miesięcznych rozliczeniach „contractor monthly returns”. Biznes Stanisława powinien być zarejestrowany jako kontrahent (Contractor). I tylko w tak operującym systemie wydatki związane z pracą wykonaną przez osoby trzecie mogą być uznane jako koszty i tym samym odliczone od podatku.

Co w przypadku pracy dla indywidualnych klientów?

Marian, który jest malarzem wnętrz, pracuje dla wielu klientów. Dzięki dobrze wykonywanej pracy na brak zajęcia nie może narzekać. Kilka lat temu próbował zatrudnić kilka osób do pomocy. Nigdy jednak zatrudnieni pracownicy nie wykonali pracy na czas i zgodnie z ustalonymi standardami. Marian zrezygnował więc z pomocy innych i od kilku lat pracuje sam. Ponieważ wykonuje prace dla prywatnych właścicieli nie musi być zarejestrowany w systemie CIS. Gdyby jednak postanowił zatrudnić kogoś do pomocy, to musiałby zarejestrować swoją firmę jako wykonawcę (contractor) i wynagradzać pracowników w systemie CIS.

Warto pamiętać, że chociaż system „Construction Industry Scheme” działa na rynku brytyjskim od ponad 30 lat, to nowy sytem miesięcznych rozliczeń oraz kar za niewysłanie rozliczenia na czas, został wprowadzony dopiero od 6 kwietnia 2007. Do tego prowadzenie księgowości oraz zbieranie informacji od potencjalnych pracowników jest pracochłonne i wymaga dodatkowego zaangażowania bardzo i tak już zabieganych właścicieli biznesów. Dlatego może wydawać się zrozumiałym, że nie wszystkie osoby chcą się do niego stosować i chętnie poddają się sugestii, że nie warto zawracać sobie głowy niepotrzebną biurokracją. Niemniej jednak warto w tym momemcnie przypomnieć sobie sytuację w jakiej znalazł się Stanisław, który wysłuchał sugestii swojego dobrego przyjaciela księgowego i zamiast zawracać sobie głowę „niepotrzebnymi wymysłami” musi teraz spłacać potężny podatek, za dochody, których tak naprawdę nigdy nie osiągnął, ponieważ większość pieniędzy została wypłacona podwykonawcom.

Dorota Cukierska