Witamy w kolejnej edycji Kącika Prawniczego Hamilton Brady. Dziękujemy za Wasze listy, będące odpowiedzią na naszą pierwszą publikację – świadomość tego, jak wielu z Was widzi potrzeby i zalety zrozumienia obowiązującego nas systemu prawnego, jest dla nas bardzo zachęcająca. Prawo może być potężnym narzędziem, pozwalającym osiągać pożądane przez nas cele, lecz – jak z każdym potężnym narzędziem – należy być ostrożnym i korzystać z niego zgodnie z jego zastosowaniem.
Część z Was pytała o zawiłości związane z testamentami i zarządzaniem majątkiem osób, które od nas odeszły. Inni dopytywali się o swoje prawa dotyczące dyskryminacji w miejscu pracy. Poruszonych zostało bardzo wiele zagadnień, których nie jesteśmy w stanie opisać dzisiaj, ale planujemy dłuższą współpracę z Dziennikiem Polskim – mamy nadzieję, że uda nam się poruszyć wszystkie trapiące Was problemy. Czekamy na dalszą korespondencję!
Dzisiejszy artykuł dotyczy pierwszego i głównego problemu, jaki spotyka wszystkich chcących rozpocząć postępowanie prawne przeciw innej osobie bądź instytucji – jak za to zapłacić? Jeśli masz fałszywe wrażenie, że jedynie bogaci i uprzywilejowani mogą pozwolić sobie na pomoc profesjonalnego prawnika, możesz niepotrzebnie odmawiać sobie dochodzenia do sprawiedliwości i poddawać swoją sprawę przed jej rozpoczęciem. W dzisiejszym wydaniu przedstawiamy sześć głównych sposobów na opłacenie postępowania prawnego.
System prawny Anglii i Walii od dawna pozwala na rozpoczęcie postępowania prawnego bez ponoszenia jakichkolwiek kosztów, odkąd ustawa dotycząca „dostępu do sprawiedliwości” z 1999 r. („Access to Justice Act 1999”) rozszerzyła zasięg umów warunkowej opłaty. Stały się one znane w potocznym języku pod hasłem „bez wygranej – brak opłat”, zgodnie z którym – jeśli nie wygrasz, nie ponosisz żadnych opłat (pod warunkiem postępowania zgodnie z zasadami umowy).
Umowy Warunkowej Opłaty to prawdopodobnie najbardziej złożony z sześciu sposobów finansowania, jednak bezspornie najbardziej opłacalny dla większości osób. Opiszemy więc pozostałe sposoby pobieżnie przed jej przedstawieniem (w języku angielskim, umowy warunkowej opłaty /Conditional Fee Agreements/ często określane są skrótem CFA). Zauważmy, że wykorzystanie CFA możliwe jest wyłącznie w przypadku sporów, gdzie pozywamy innych ludzi w sądzie. W wielu przypadkach, takich jak sprawy spadkowe wymienione wcześniej, skorzystanie z CFA nie jest możliwe.
Niezależnie od wybranej metody finansowania, generalną zasadą, dotyczącą sporów prawnych jest fakt opłacania kosztów sądowych strony przeciwnej przez stronę przegraną. Jeśli odniesiesz sukces – Twój przeciwnik płaci podwójny rachunek – zawierający Twoje i własne koszty sądowe.
1) Stawki prawnicze (prywatne)
W tym wariancie, uiszczasz opłatę za swojego prawnika „z góry”. Jeśli wygrasz, możesz je odzyskać, jednak, jeśli przegrasz musisz ponieść opłaty swojego przeciwnika. Nic dziwnego, że jest to najrzadziej wybierana metoda prowadzenia sporów sądowych. Jednakże, gdy nie jest możliwe skorzystanie z CFA, często jest to jedyna dostępna opcja.
Skorzystanie z CFA, bardzo korzystne dla większości klientów, jest najbardziej ryzykowne dla prawników, jako że nie otrzymają wynagrodzenia w przypadku przegrania sprawy. W związku z tym, przeprowadzają oni analizę ryzyka Twojej sprawy przed zaoferowaniem Ci prowadzenia jej na mocy CFA. Biorą pod uwagę okoliczności sprawy, prawdopodobieństwo wygranej, przewidywane koszty i prawdopodobieństwo ich odzyskania razem z premią za zwycięstwo od drugiej strony. Jeśli szanse są zbyt małe, niestety poinformują Cię, że zajmą się Twoją sprawą jedynie po uiszczeniu standardowej stawki. Nie powinieneś brać tego do siebie – jest to po prostu ich profesjonalna ocena tych kilku czynników.
2) Ubezpieczenie od kosztów sądowych (znane także jako „przed-wypadkowe”)
Wiele umów ubezpieczeniowych, dotyczących pojazdów, nieruchomości czy kart kredytowych, pokrywa także ubezpieczenie od kosztów sądowych. Dotyczy to często jedynie pewnych określonych rodzajów postępowania, jednak, jeśli możesz z niego skorzystać – powinieneś to zrobić, jako że ubezpieczenie to zostało już opłacone. Pamiętaj – nie musisz korzystać z prawników, zatrudnionych przez swojego ubezpieczyciela. Prawo europejskie wyraźnie mówi, że masz możliwość wyboru reprezentującego Cię prawnika.
3) Członkostwo związkowe
Jeśli jesteś opłacającym składki członkiem związku zawodowego, często zapewni Ci to darmową pomoc prawniczą, jak również opłacenie kosztów sądowych. Związki zazwyczaj mają z góry upatrzonych partnerów w postaci firm prawniczych i nalegają na skorzystanie z ich usług. Pamiętaj jednak, że również w tym przypadku nie musisz z nich skorzystać. Prawo europejskie wyraźnie mówi, że masz możliwość wyboru reprezentującego Cię prawnika.
4) Wsparcie prawnicze
Wsparcie prawnicze to sytuacja, w której Twoje koszty opłacone są przez komisję usług prawniczych. Aby je uzyskać, musisz spełnić określone kryteria dotyczące dochodów – nie dotyczy ono również spraw o straty niemajątkowe innych, niż błąd w sztuce lekarskiej. Wielu prawników nie akceptuje spraw, w których klient korzysta z wyżej opisanego wsparcia.
5) Stawka od wygranej
Jest to przypadek, w którym prawnik zgadza się na nie obciążanie Cię z góry, lecz w zamian za to otrzymuje część z Twojego odszkodowania w przypadku wygranej. Maksymalna dopuszczana przez prawo stawka to 35%.
Stawki zależne od wygranej są bardzo częste w przypadku pozwów dotyczących zatrudnienia. Nie są obecnie dopuszczalne w sprawach o straty niemajątkowe, jednakże rząd naciska na zmiany, pozwalające na to – są to istotne zmiany w systemie prawnym i będziemy Was informować o ewentualnym rozwoju sytuacji.
6) Umowy Warunkowej Opłaty (CFA)
Oświadczenie prasowe, wydane przez Lorda Kanclerza po wprowadzeniu prawa, dotyczącego dostępu do sprawiedliwości „Access to Justice Act 1999” mówiło, że wprowadzenie umów warunkowej opłaty rozszerzy dostęp do sprawiedliwości i da pewność tego, że obciążenie za koszty sądowe spadnie na tych, będących przyczyną procesu, a także że wartość przyznanego odszkodowania jest przyznana osobie poszkodowanej (powstrzymując adwokatów od pobrania procentowej części dla siebie).
Podsumowując, ogólne zasady CFA są zazwyczaj następujące:
- Prawnicy nie obciążają Cię za poświęcony czas. Ponoszą opłaty związane z prowadzeniem Twojej sprawy z własnych funduszy, licząc na ich odzyskanie w przypadku zwycięstwa.
- Adwokat w Twoim imieniu zawiera umowę ubezpieczeniową dotyczącą kosztów sądowych, znaną jako „ubezpieczenie powypadkowe” lub ubezpieczenie ATE („After The Event”). Pokrywa ono koszty sądowe Twoje i Twojego przeciwnika w przypadku przegrania sprawy.
- Jeśli wygrasz, Twój prawnik odzyska od strony przeciwnej trzy różne opłaty:
- Twoje odszkodowanie, z którego zachowasz 100%
- Koszty, wynikłe z prowadzenia sprawy, włączając koszt odszkodowania ATE i wszystkie stawki godzinowe prawników
- „Stawka za zwycięstwo”, wyrażona jako procentowa część stawek godzinowych, nigdy nie wyższa niż 100%
„Stawka za zwycięstwo” jest bardzo interesującym tematem – nie tylko dlatego, że 29 marca rząd ogłosił chęć ich zniesienia (przedmiot wielu dyskusji, który jeszcze opiszemy). Będzie ona obowiązywać jeszcze na pewno co najmniej przez rok, więc warto zorientować się w jej zasadach. Prawo dostrzega fakt, że prawnicy przegrywają część spraw, i przewiduje „stawkę za zwycięstwo” jako mechanizm rekompensujący te przypadki. Technicznie rzecz biorąc, osoba składająca pozew jest odpowiedzialna za „stawkę za zwycięstwo”, jednak jest ona zazwyczaj odzyskiwana od strony przegrywającej.
Często strona przeciwna składa wniosek ugody jeszcze przed rozpoczęciem postępowania sądowego. „Stawka za zwycięstwo” będzie wtedy niższa niż 100%. Większość stawek jest z góry ustalona przez ustalenia sądowe, w zależności od rodzaju składanego pozwu.
Odnośnie podstawowych kosztów prowadzenia sprawy, jeśli wygrasz, są one zazwyczaj opłacane przez stronę przeciwną, jednak, jeśli uzna je ona za zbyt wysokie, sąd może zadecydować o zwrocie jedynie części kosztów. Jeśli tak się stanie, możesz musieć zapłacić różnicę z własnej kieszeni.
Czasami prawnicy mogą zgodzić się na obciążenie Cię jedynie kosztami, które są w stanie odzyskać od strony przeciwnej. Taki zapis musi znaleźć się jednak w CFA.
W zależności od sytuacji oraz Twojej umowy z reprezentującym Cię prawnikiem, możesz być także obciążony opłatami, jeśli:
- Prawnik doradzi Ci odstąpienie od sprawy, a Ty postąpisz wbrew jego poradzie
- Nie zgodzisz się na ugodę, doradzoną przez prawników
- Zgodzisz się na ugodę, odradzaną przez prawników
- Odmówisz współpracy ze swoim prawnikiem
- Drugiej strony nie stać na opłacenie wszystkich kosztów
Czytanie w CFA kolejnych przykładów sytuacji, w których mogą być nałożone na Ciebie opłaty, może być bardzo trudne i niepokojące. Jednakże, jeśli zawierasz umowę z adwokatem na mocy CFA, musisz pamiętać, że nie będą oni reprezentować Cię w żaden sposób, dopóki jej nie podpiszesz.
W rzeczywistości, tak długo, jak korzystasz z porad swojego prawnika, jest bardzo mało prawdopodobną sytuacja, w której ponosisz jakiekolwiek koszty – teoretycznie rzecz biorąc jest możliwa, ale mało który prawnik zaryzykuje swoją reputację, niesprawiedliwie obciążając swoich klientów z którymi zawarł umowę warunkowej opłaty.
Warto pamiętać, że nie wszystkie CFA wyglądają dokładnie tak samo – jeśli masz jakiekolwiek uwagi dotyczące dokumentów, które będziesz podpisywać – Hamilton Brady chętnie pomoże Ci w rozwianiu wszelkich wątpliwości odnośnie umowy. Nie powinno to być konieczne, jeśli masz dobrego prawnika, któremu ufasz: w następnej edycji naszego kącika udzielimy Ci kilku porad, dotyczących znajdowania zaufanego adwokata.
Pozdrawiamy i życzymy wszystkiego dobrego!
Zespół Hamilton Brady