Kiedy wszystko inne zawodzi: pomoc prawna i reprezentacja w sądzie

„Zasada praworządności” to doktryna mówiąca, że każda osoba musi przestrzegać prawa – niezależnie od przywilejów, związanych z płcią, klasą społeczną czy religią. Koncepcje równości i uczciwości są kluczowe dla zasady praworządności, i razem z koncepcjami „pewności prawnej”, i prawem do należytego procesu, stanowią najistotniejsze zasady angielskiego systemu prawnego.

Są to szlachetne zasady, z którymi nie zgodzić mógłby się jedynie głupiec. Jednakże, przez lata istnienia systemu prawnego w Anglii i Walii – podobnie jak w większości innych cywilizowanych narodów – stał się on labiryntem, złożonym z przepisów i ustaw, co powoduje, że skorzystanie z usług (kosztownych) prawników często staje się kluczowe dla zwycięstwa w sprawie. Szczególnie odnosi się to do osób, dla których język angielski nie jest językiem ojczystym.

Od sporów pomiędzy firmami i windykacji należności, przez spory rodzinne i wnioski o odszkodowania lub spory z pracodawcami, prawo może być efektywnym środkiem do osiągnięcia Twojego celu, lub frustrującym tworem biurokratycznym, gdzie w pełni słuszna sprawa upada z powodu detali prawniczych i naruszenia zasad, o których istnieniu nie miałeś pojęcia – dopóki nie było za późno.

W ostatnim miesiącu omawialiśmy sześć głównych sposobów finansowania pomocy prawnej (Dziennik Polski, 15 maj 2011). Dzisiejszy artykuł koncentruje się na pomocy prawnej i wnioskowaniu o nią, jak również kilku sugestiach odnośnie tego, co powinieneś zrobić w przypadku odrzucenia wniosku i gdy, w ostateczności, musisz sam reprezentować się w sądzie.

Podsumowując, sześć sposobów finansowania pomocy prawnej to:

*opłata stawki prawniczej – płacisz adwokatowi pewną określoną stawkę, która może wynosić setki funtów;

*ubezpieczenie od kosztów sądowych – jest to często dodatek do ubezpieczenia samochodowego, nieruchomości, na życie, bądź karty kredytowej. Może być także wykupione osobno;

*członkostwo związkowe – jeśli jesteś członkiem związku zawodowego opłacającym składki. Związki często dostarczają darmową pomoc prawną i mogą pomóc Ci opłacić Twój wniosek;

*kwota procentowa – gdy nie płacisz żadnej kwoty „z góry”, lecz ustalasz procent od odszkodowania, który otrzyma Twój prawnik;

*CFA – umowa warunkowej opłaty, gdy nie płacisz „z góry”, a adwokat odzyskuje koszty od strony przeciwnej (nie płacisz ani grosza niezależnie od wyniku sprawy);

*pomoc prawna – gdy większość lub całe Twoje koszty opłacane są przez specjalny fundusz publiczny.

Płacenie standardowych stawek prawniczych jest zdecydowanie najmniej atrakcyjną metodą – mało osób może sobie pozwolić na prawnika, kasującego powyżej £200 za godzinę.

Ubezpieczenie od kosztów sądowych i członkostwo związkowe są przydatnymi rozwiązaniami dla osób, które je posiadają. Niestety, są to raczej wyjątki niż większość.

Stawki procentowe j CFA są dostępne jedynie w przypadku sporów – gdy pozywasz kogoś w sądzie – więc oferowane są przez adwokatów jedynie w przypadku spraw, spełniających specyficzne kryteria. Prawnik musi być nie tylko pewien zwycięstwa w Twojej sprawie, musi być także pewny, że odzyska swoje koszty – im bardziej skomplikowana sprawa, tym więcej musi wyłożyć z własnej kieszeni i tym większa strata finansowa w przypadku przegranej.
W celu zwiększenia dostępu do wymiaru sprawiedliwości dla osób o skromnych zasobach, komisja pomocy prawnej ustanowiła coroczny fundusz w wysokości £2,2 miliarda.
Istnieje kilka kryteriów kwalifikacji, począwszy od natury Twojego problemu.

Sprawy, w których możesz otrzymać pomoc prawną:
– rodzinne, takie jak separacja i rozwód;
– świadczenia socjalne, takie jak zasiłek dla bezrobotnych;
– sprawy przeciwko policji, np. w przypadku niesłusznego zatrzymania;
– zaniedbania medyczne, sprawy przeciwko osobom takim jak dentysta czy lekarz;
– świadczenia socjalne, w przypadku zaniedbań służb społecznych;
– prawa konsumenta, czyli wszystko, co dotyczy jakości usług i świadczeń;
– prawo karne, czyli pomoc w sądzie w przypadku, gdy jesteś oskarżony o przestępstwo;
– długi, pomoc prawna przy deklaracji lub podejrzeniu bankructwa;
– edukacja, sprawy dotyczące specjalnych świadczeń edukacyjnych;
– zatrudnienie, sprawy dotyczące zwolnień, dyskryminacji w miejscu pracy nie podpadające pod trybunał;
– nieruchomości, problem w przypadku kupna/sprzedaży nieruchomości;
– sprawy imigracyjne i narodowościowe, dotyczące deportacji z Wielkiej Brytanii;
– zdrowie psychiczne, pomoc członkowi rodziny lub przyjaciołom;
– prawo dotyczące organów publicznych, sprawy takie jak np. Podważanie decyzji lokalnych władz.

Problemy, w przypadku których nie otrzymasz pomocy prawnej:
– uszkodzenia niemajątkowe;
– sprawy w kolegium ds. zatrudnienia;
– nieodpowiedzialne spowodowanie szkód majątkowych;
– przenoszenie praw majątkowych;
– Spory dotyczące nieruchomości
– sporządzanie woli/testamentu;
– zniesławienie, obraza, oszczerstwo.

Istnieją także inne kryteria, dotyczące dochodów, w których określeniu pomoże Ci ten kalkulator: http://legalaidcalculator.justice.gov.uk/calculators/
(lub możesz równie dobrze wpisać w wyszukiwarkę internetową: „legal aid calculator direct gov”).

Jeśli sądzisz, że kwalifikujesz się do bezpłatnej pomocy prawnej, zadzwoń na bezpłatną infolinię 0845 345 4345 oferującą bezpłatne, niezależne i poufne porady prawne.

Możesz także wysłać SMS o treści „legalaid” na numer 80010, a pracownicy komisji pomocy prawnej oddzwonią do Ciebie w ciągu 24 godzin.
Kiedy rozmawiasz z doradcą prawnym, powinieneś posiadać następujące informacje:
– informacje o dochodach Twoich (i Twojego partnera),wykaz z banku, dokumenty podatkowe;
– potwierdzenie wszystkich zasiłków, których jesteś beneficjentem;
– informacje o oszczędnościach;
– Twój numer identyfikacji podatkowej.

Jeśli pracownik pomocy prawnej zadecyduje, że kwalifikujesz się do otrzymania pomocy, złoży za Ciebie wniosek – w takim przypadku możesz otrzymać poradę prawną od razu. (Źródło: DirectGov)

Niestety porady, które właśnie przeczytaliście niedługo będą nieaktualne, ponieważ system społecznej pomocy prawniczej stanie się kolejną ofiarą cięć budżetowych w Wielkiej Brytanii.

W październiku 2010. Ministerstwo Sprawiedliwości ogłosiło zmiany w zasadach kwalifikacji do socjalnej pomocy prawniczej, redukując kwotę £2.2 miliarda £350 milionów. Zmiany wejdą w życie za kilka miesięcy, ponieważ zostały ogłoszone dopiero w tym miesiącu (czerwiec 2011) i są dopiero w drodze do parlamentu. Jednakże, jest to tylko kwestia czasu, aż najbardziej radykalne zmiany w systemie prawnym w jego 60-letniej historii wejdą w życie. Ministerstwo przyznaje, że spowodują one, że ponad pół miliona ludzi nie będzie kwalifikowało się już do socjalnej pomocy prawnej w porównaniu z poprzednimi ustaleniami. Grupa Akcji Prawnej, ciało lobbujące przeciwko tym zmianom, twierdzi, że liczba ta bliższa jest nawet 650,000.

Na przykład, rozwodzące się pary nie będą mogły dłużej otrzymywać darmowej pomocy prawnej w sprawach sądowych poza przypadkami przemocy domowej lub wymuszonego małżeństwa – jak komentuje ministerstwo. Zmiana ta ma skłaniać pary do myślenia przed podjęciem akcji.

W innych obszarach prawa poprzednio całkowicie pokrywanych przez pomoc socjalną a obecnie całkowicie porzucanych, znajdują się między innymi: pomoc dotycząca długów, sprawy dotyczące pomocy społecznej i zatrudnienia.

Jeśli nie kwalifikujesz się do pomocy prawnej teraz bądź po wprowadzeniu zmian i nie możesz opłacić swojej sprawy w żaden inny sposób, możesz być zmuszonym do reprezentowania w sądzie samego siebie. Jakkolwiek zdaje się to trudne, jest to osiągalne tak długo, jak jesteś dobrze zorganizowany i posiadasz rozsądne podejście. Poniższe sugestie mogą Ci pomóc:

Jak zacząć?
Jeśli przygotowujesz się do samodzielnego występowania w sądzie, oznacza to, że nie kwalifikujesz się do pomocy socjalnej, nie masz ubezpieczenia od kosztów sądowych, nie jesteś członkiem związku zawodowego i nie możesz znaleźć prawnika, który podejmie się Twojej sprawy na zasadzie „bez wygranej – zero opłat”.

Najpierw, postaraj się znaleźć prawnika, który udzieli Ci jednorazowej „konsultacji” po niższej niż standardowa stawce. Może ona wynosić gdziekolwiek pomiędzy £50 i standardową stawką godzinową (£200-300), lecz będzie to sensowna inwestycja, dostarczająca Ci wielu informacji, dotyczących tego, jak rozpocząć pozew (lub obronę) i w jaki sposób najlepiej zaprezentować ją sądowi.

Jeśli jest to poza Twoim zasięgiem finansowym, darmowe porady znajdują się na:

www.citizensadvice.org.uk – instytucja charytatywna oferująca darmowe i niezaleźne porady z 394 biurami na terenie Anglii i Walii;

www.lawcentres.org.uk – instytucja charytatywna ustanowiona w 1978 roku. Law Centres Foundation zapewnia darmową pomoc prawną i osobom, znajdującym się w niekorzystnej sytuacji;

www.acas.org.uk – ACAS , czyli Advisory, Conciliation and Arbitration Service jest instytucją rządową, która zajmuje się sprawami związanymi z zatrudnieniem;
www.fos.org.uk – biuro finansowego rzecznika praw obywatelskich zajmuje się sprawami finansowymi pomiędzy klientami a firmami, oferującymi usługi finansowe;

www.oft.gov.uk – biuro uczciwego handlu wymusza ochronę klienta i prawa dotyczące konkurencji;

http://england.shelter.org.uk/home – instytucja charytatywna, starająca się złagodzić problemy związane z ludźmi bezdomnymi lub mieszkającymi w złych warunkach.

Opieraj się na faktach
Staraj się wyzbyć wszelkich emocji, zarówno w pisemnych deklaracjach, jak i gdy występujesz w sądzie osobiście. Emocje z pewnością będą duże i mogą zaburzyć Twoje postrzeganie sytuacji lub prowadzić do osobistych wypowiedzi, niezwiązanych bezpośrednio ze sprawą. Jest bardzo istotne, abyś każde wypowiedziane stwierdzenie poparł pisemnymi dowodami – może to być kluczowe dla przyjęcia Twojego zeznania.

Bądź zorganizowanym
Notuj istotne daty, związane ze sprawą. Duża liczba spraw upada z powodu przekroczenia terminów na wniesienie dowodów, a część osób nawet zapomina o stawieniu się na posiedzenie sądu – co w konsekwencji prowadzi do przegrania sprawy.

Upewnij się, że działania prawne to konieczność
Każda sprawa z natury jest długim i żmudnym procesem, który może zebrać swoje żniwo zarówno na Tobie jak i osobach naokoło Ciebie. Powinieneś więc przemyśleć wszystkie „za” i „przeciw” przed podjęciem kroków sądowych – istnieje wiele sytuacji, w których rozwaga może prowadzić do ugody pomiędzy obiema stronami bez konieczności jej prowadzenia w sądzie.