„W tym świecie nic nie może być pewne, z wyjątkiem śmierci i podatków”. Tak napisał wielki amerykański polityk Benjamin Franklin w liście do Jean-Baptiste Leroy ponad dwa wieki temu.
Jednak w czasach obecnych w Wlk. Brytanii o łącznej populacji ponad 62 miliony, około 30 milionów dorosłych nadal nie posiada testamentu. Głównym powodem jest to, że wiele osób nie lubi mówić o śmierci, nie mówiąc już o jej konsekwencjach. Posiadanie testamentu natomiast nie jest wymogiem prawnym, więc zazwyczaj najłatwiej jest po prostu odsunąć tę sprawę na dalszy plan i zająć się tylko troskami dnia codziennego. Jeśli umrzesz bez testamentu (tzw. „dying intestate” – umrzeć nie pozostawiwszy testamentu), może to oznaczać, iż działania związane z Twoim majątkiem będą trwały miesiące lub nawet lata w bardziej skomplikowanych sprawach – na przykład w przypadku nieruchomości przedsiębiorstwa, nieruchomości za granicą, lub jeśli nie jest się obywatelem Wielkiej Brytanii. Po zakończeniu procesu, Twój majątek zostanie rozdzielony zgodnie z przepisami prawa, które niekoniecznie mogą odpowiadać temu czego byś sobie życzył. Na przykład, jeśli mieszkasz w Anglii lub Walii i jesteś w związku małżeńskim lub partnerskim i posiadasz dzieci, partner otrzymuje tylko pierwsze £250,000 z Twojego majątku plus zyski z pozostałej połowy majątku. Twoje dzieci będą dziedziczyć resztę, co oznacza, że będą miały prawo do części Twojego majątku, jeśli nie ma żyjącego małżonka lub gdy majątek jest wart ponad £250,000. Pomimo tego, 57% osób nie posiadających testamentu życzyłoby pozostawić jakąś formę dziedzictwa dla swoich dzieci (Guardian, 23 października 2010).
Niezamężni partnerzy i byli partnerzy mają bardzo małe prawa w przypadku braku testamentu chyba, że do wspólnie posiadanych aktywów. Jeśli umrzesz (nie mając dzieci) to w wyniku braku innych żyjących krewnych, Twój cały majątek i dobytek mogą przejść w posiadanie państwa. Problemy wynikają także w wyniku zupełnie odwrotnej sytuacji, gdy jest wiele żyjących krewnych, a testament nie został sporządzony, a każdy z nich wierzy iż należy im się jakaś część. Istnieje kilka znanych przykładów od Jimi Hendrix do Barry White, i choć nie wszystkich majątek będzie tak wielki jak Boba Marleya ($ 30 mln) z wszystkimi komplikacjami, które fortuny pociągają za sobą, wiele więzi rodzinnych zostało naruszonych w wyniku długich i kosztownych walk o podział spadku, w przypadku braku testamentu.
Podatek spadkowy
Chociaż wielu zgodzi się z Franklinem, że podatki są tak pewne, jak i śmierć, testament może w rzeczywistości zminimalizować wysokość podatku spadkowego „Inheritance Tax” (IHT), pozostawiając większą część Twojego majątku dla Twoich bliskich. Próg, przy którym ten podatek jest płatny, znany jako część masy spadkowej wolnej od podatku (nil rate band), wynosi teraz £350.000 (rok podatkowy 2010/2011). Wszystko powyżej tego poziomu jest opodatkowane na poziomie 40% i choć kwota £350.000 wygląda na kwotę którą ciężko przekroczyć, to jeśli wziąć pod uwagę wartość nieruchomości lub firmy, to całkowita wartość majątku może łatwo przekroczyć ten próg. Istnieje wiele legalnych sposobów na zmniejszenie swojego zobowiązania podatkowego, a dobry doradca będzie w stanie pomóc w identyfikacji najbardziej odpowiedniego sposobu dla Ciebie. Do innych obszarów życia, w których testament daje znacznie więcej pewności w przypadku zdarzeń życiowych, to możliwość wyznaczenia osoby, która zajmie się wypełnieniem woli zapisanej w testamencie, jak również szczegółowe ustalenia dotyczące pogrzebu.
To nie takie trudne
Wymogi prawne w Wielkiej Brytanii do sporządzenia ważnego testamentu są dość proste:
• musi być w formie pisemnej, ale może być spisany na czymkolwiek;
• musi być podpisany przez osobę, która sporządza testament;
• podpis musi być poświadczony przez dwóch świadków
• każdy może być świadkiem podpisania testamentu, ale jeśli będzie on beneficjentem, wtedy wszelki spadek przekazany tej osobie nie będzie ważny.
Choć nie jest to jako takim wymogiem prawnym, ważne jest, aby tak jak to jest możliwe testament został sporządzony w sposób jasny i precyzyjny, zwłaszcza wszyscy beneficjenci i aktywa, muszą być opisane w sposób jednoznaczny. Testament może być prawnie kwestionowany i jakiekolwiek postanowienia, które są uważane za niejasne mogą być przez sąd wykreślone.
Biorąc powyższe pod uwagę, nie jesteśmy daleko od spisania własnej woli. Jeśli nie masz możliwości na rozpoczęcie wszystkiego od początku, szybkie przeszukanie zasobów Internetu umożliwi znalezienie kilku stron internetowych, gdzie standardowy formularz można pobrać za kwotę między £10 i £50. Jak zawsze jest trochę prawdy w maksymie „masz za co płacisz”, więc przed wydaniem jakichkolwiek pieniędzy, uważnie przyjrzyj się referencjom. To może być jeden z najważniejszych dokumentów jakie kiedykolwiek podpisałeś.
Ale czy rzeczywiście?
Biorąc pod uwagę fakt, iż można naprawdę wiele stracić, to często warto zainwestować w skorzystanie z porady profesjonalisty lub notariusza, który przygotuje dla nas taki dokument.
Szukanie profesjonalnej pomocy jest zwłaszcza zalecane, jeżeli:
• nie jesteś obywatelem Wielkiej Brytanii lub na stałe nie przebywasz w Wielkiej Brytanii;
• masz dzieci z poprzedniego małżeństwa, którym chcesz zostawić coś w spadku;
• jesteś właścicielem lub posiadasz zyski z biznesu;
• posiadasz nieruchomości za granicą;
• chcesz zminimalizować kwotę podatku zapłaconego od spadków;
• masz bardzo szczegółowe życzenia, w tym warunki dla beneficjentów.
W jaki sposób życzysz sobie, aby Twoja wola i wola testamentu zostały spełnione?
Bardzo często możesz zobaczyć wyrażenia „testamenty i uwierzytelnienie testamentów” wymienione razem na stronach internetowych firm prawniczych. W przypadku gdy wyznaczyliśmy jedną lub więcej osób do wykonania postanowień testamentu (zalecane jest wyznaczenie więcej niż jednej osoby, w przypadku gdyby miały one umrzeć przed nami) i kiedy nadszedł na to czas, osoby te w sądzie ubiegają się o uwierzytelnienie testamentu. Jest to dokument prawny, który daje wykonawcy prawo do rozdzielenia Twojego majątku (nieruchomości, pieniędzy i rzeczy), w tym prawo do dostępu i kontroli nad rachunkami bankowymi.
Wielu osób oferuje serwis uwierzytelnienia testamentu i szczególnie w takiej sytuacji, trzeba być czujnym przed nieuczciwymi praktykami. Niestety jak w każdej branży, są podmioty z mniej niż etycznym podejściem. Będą one często oferować bardzo tanie usługi sporządzania testamentu – czasem nawet kosztem poniesienia strat w tym – w celu zapewnienia bardziej lukratywnego wykonania testamentu. Sporządzenie testamentu za £40 będzie się wydawało opłacalną sprawą za osobistą obsługę, ale stanie się mniej opłacalną, gdy beneficjenci dowiedzą się, że muszą zapłacić 1000 funtów opłaty za „storage” (renomowani prawnicy zazwyczaj nie pobierają opłat za przechowywanie). Każdą klauzulę w warunkach umowy należy starannie czytać. Wiele usług sporządzania testamentów oferowanych przez banki i wielkie instytucje finansowe wiąże się z pobraniem opłaty za wykonanie testamentu w wysokości 3-5% od wartości spadku, niezależnie od ilości wykonanej pracy. Może to oznaczać rachunek na kilka tysięcy funtów za potencjalnie niewielką wykonaną pracę. Jeśli Twój testament nie jest szczególnie skomplikowany, do jego administrowania lepiej wyznaczyć kogoś kogo znasz, niż instytucję.
Już napisałeś, teraz można o nim zapomnieć
Nie do końca znaczące zmiany w Twojej osobistej sytuacji, w tym rozwód lub separacja nie unieważniają testamentu, więc być może warto rozważyć sporządzenie nowego testamentu, który unieważni testamenty wykonane wcześniej.
Jeśli chcesz tylko dokonać drobnych zmian, możesz dodać dodatkowe zmiany w postaci aneksu – choć powinny one być dodawane oddzielnie i nigdy nie powinny być wykonane na oryginalnym dokumencie. Wszystkie zmiany muszą być poświadczone według tych samych reguł jakie obowiązują dla testamentu. Jednakże nie ma konieczności wyznaczenia tych samych świadków, którzy byli obecni przy sporządzaniu oryginalnego testamentu. Sporządzanie testamentu rzadko będzie czymś na co nie możemy się doczekać. Jednak dla spokoju umysłu zaleca się, aby poświęcić trochę czasu na rozważenie dostępnych opcji. Jeśli koszt jest główną barierą, można nawet zrobić to samemu, chociaż może to być związane z pewnym ryzykiem. Aby uzyskać więcej pomocy, można skorzystać z darmowej infolinii udzielającej informacji na temat podatku spadkowego dziedziczenia – jest to rządowa usługa – pod numerem 0845 302 0900.
Życzymy powodzenia, a kolejne praktyczne rady od Hamilton Brady już wkrótce.