Niewypłacalność przedsiębiorstwa

Jeżeli osoba lub firma nie jest w stanie spłacić swoich długów, jest ona uważana za „niewypłacalną”, oczywiście z poważnymi tego konsekwencjami dla nich, jak również dla wszystkich, którzy są związani z nimi finansowo – wierzycielami i w przypadku firm, pracownikami i dyrektorami.

Niewypłacalności osobistej przyjrzymy się w późniejszej edycji Kącika Prawnego, natomiast dzisiaj skupimy się na rozwiązaniach dostępnych dla niewypłacalnych przedsiębiorstw.
Ustawa o niewypłacalności tzw. „Insolvency Act 1986” traktuje o kwestiach prawnych dotyczących wszystkich spraw związanych z niewypłacalnością osób fizycznych i prawnych w Wielkiej Brytanii. Paragraf 123 tej ustawy podaje dwie definicje upadłości korporacyjnej – niewypłacalność z powodu przepływów pieniężnych (tzw. cash flow insolvency) i niewypłacalność uwarunkowana bilansem (tzw. balance sheet insolvency).
(1) firma nie jest w stanie spłacić swoich długów – […]
(a), jeśli zostanie udowodnione w sposób zadowalający dla sądu, że firma nie posiada płynnych środków finansowych na spłatę swoich wymagalnych długów. Jest to znane jako tzw. cash flow insolvency.
(2) Firma jest również uznana za niezdolną do spłaty swoich długów, jeśli zostanie udowodnione w sposób zadowalający dla sądu, że wartość majątku firmy jest mniejsza niż kwoty jej zobowiązań, biorąc pod uwagę jej warunkowe i przyszłe zobowiązania. Jest to znane jako tzw. balance sheet insolvency.

Firma może być niewypłacalna z powodu przepływów pieniężnych, ale wypłacalna w odniesieniu do bilansu, jeżeli zawiera ona „środki trwałe”, to znaczy aktywa, które nie są łatwo i szybko zamienialne na pieniądze, a zatem firma nie jest w stanie spłacić krótkoterminowych zadłużeń, jeśli przedsiębiorstwo zostało do tego wezwane. I odwrotnie, firma może mieć ujemne aktywa netto przedstawione w swoim bilansie (występuje „balance sheet insolvency”) ale nadal być wypłacalna w odniesieniu do przepływów pieniężnych, jeśli bieżące dochody są w stanie spłacić wymagalne długi, np. jeśli posiada długoterminowe zobowiązania. Wiele dużych firm działa stale na takiej zasadzie.

Likwidacja (tzw. liquidation)
Firma, która jest niewypłacalna może być postawiona w stan likwidacji (czasem określane jako „winding-up”). Dyrektorzy i akcjonariusze mogą wszcząć proces likwidacji bez udziału sądu poprzez uchwałę akcjonariuszy i powołanie licencjonowanego kuratora masy upadłościowej jako likwidatora. Jednak likwidacja nie będzie skuteczna prawnie bez zwołania zgromadzenia wierzycieli, którzy mają możliwość powołania likwidatora z ich własnego wyboru. Alternatywnie, wierzyciel może zwrócić się do sądu o nakaz likwidacji, który jeżeli zostanie udzielony, postawi przedsiębiorstwo w stan tzw. „przymusowej likwidacji” lub „likwidacji” przez sąd. Likwidator spienięża majątek spółki i dystrybuuje spieniężone fundusze do wierzycieli zgodnie z ich pierwszeństwem, po odliczeniu kosztów.
Celem likwidacji jest zapewnienie, aby sprawy spółki zostały rozwiązane prawidłowo. Wiąże się to z:
• skompletowaniem, przekazaniem lub rozwiązaniem w inny sposób wszystkich umów spółki (w tym umów z pracownikami);
• zaprzestaniem działalności firmy;
• rozstrzygnięciem wszelkich sporów prawnych;
• sprzedażą majątku;
• odzyskaniem pieniędzy należnych przedsiębiorstwu;
• przekazaniem jakichkolwiek wierzytelności do wierzycieli i
• zwrotem kapitału dla akcjonariuszy, jeżeli istnieje nadwyżka po spłacie całego zadłużenia.
Gdy zostanie to wykonane, likwidator będzie wnioskować o wykreślenie firmy z rejestru tzw. Companies House i jej rozwiązanie. Oznacza to, że przedsiębiorstwo przestaje istnieć.
Działanie przedsiębiorstwa po ogłoszeniu niewypłacalności jest przestępstwem cywilnym, a nawet kryminalnym, za które odpowiadają dyrektorzy. Jednak dwa nowe postępowania upadłościowe zostały wprowadzone przez Insolvency Act 1986, które mają na celu zapewnienie czasu na ratowanie firmy. Są to postępowania administracyjne i dobrowolne porozumienie spółki.

Administracja
„Administracja” jest procedurą ochrony przedsiębiorstwa przed wierzycielami, aby mogło ono być w stanie dokonać znacznych zmian operacyjnych lub restrukturyzacji, tak aby mogło działać jako rentowne przedsiębiorstwo, lub co najmniej w celu osiągnięcia lepszych wyników dla wierzycieli niż gdyby to było osiągane poprzez likwidację . W przeciwieństwie do równoważnego procesu w USA (znane jako „Rozdział 11″, po części przepisów regulujących to), gdzie dyrektorzy nadal kontrolują cały proces restrukturyzacji, to w Wielkiej Brytanii jest mianowany ‘Administrator’, który musi być licencjonowanym kuratorem masy upadłościowej, w celu zarządzania sprawami przedsiębiorstwa w celu ochrony wierzycieli upadłego przedsiębiorstwa i zaspokojenia ich interesów.

Firma w administracji jest obsługiwana przez administratora (jako tymczasowy prezes lub dyrektor zarządzający) w imieniu wierzycieli, podczas gdy poszukiwane są inne opcje zanim nastąpi likwidacja. Opcje te obejmują dokapitalizowanie przedsiębiorstwa, sprzedaż przedsiębiorstwa nowym właścicielom, lub podział go na części, które mogą być sprzedane.

Jeżeli sama spółka nie jest uratowana przez ten proces, firma w konsekwencji zostanie postawiona w stan likwidacji, aby rozdystrybuować pozostałe środki.

Administracja „Pre-Pack”
Pewien rodzaj administracji, który jest obecnie coraz bardziej powszechny jest nazywany „pre-pack administration”. W tym procesie, potocznie znanym jako oferty „phoenix”, zaraz po nominacji, administrator kończy wcześniej zorganizowaną sprzedaż spółki, często jej dyrektorom lub właścicielom – którzy nabywają aktywa, ale nie długi.

Pre-pack pozwala firmie na opracowanie systemu do rozdzielenia firmy przed jej przewidywanym upadkiem. Gdy dojdzie do administracji aktywa są natychmiast wykupione przez tych, z którymi porozumienie zostało osiągnięte wcześniej, podczas gdy długi pozostają dla dostawców. Pre-pack jest wspierane przez politykę rządową, gdzie rząd woli zachować miejsca pracy i przedsiębiorstwa, za wyjątkiem spółek z ograniczoną odpowiedzialnością. Pozostawiając wierzycieli z długami po operacji „pre-pack”, firma natychmiast zostaje zreformowana przez tych, którzy wyrazili zgodę na nabycie aktywów i często są to ci sami ludzie tworzący obecny zarząd. W efekcie pozwala to na zachowanie miejsc pracy, podczas gdy wierzycielom pozostają jedynie niespłacone rachunki.

Proces ten może być postrzegany jako kontrowersyjny, ponieważ wierzyciele nie mogą głosować przeciwko sprzedaży. Uzasadnieniem tego manewru jest to, że szybka sprzedaż przedsiębiorstwa może być konieczna lub korzystna, aby umożliwić osiągnięcie najlepszej ceny. Jeżeli sprzedaż byłaby opóźniona, wierzyciele mogliby ostatecznie przegrać, ponieważ cena uzyskana za aktywa zostałaby zmniejszona. Ponadto taka operacja pozwala firmom kontynuować swoją działalność przy zachowaniu miejsc pracy. Ale są też obawy, że proces ten jest szeroko nadużywany, gdyż umożliwia przedsiębiorstwom legalne pozbycie się swoich długów, podczas gdy zarząd pozostaje ten sam.

W obronie „pre-pack”, mówi się, że w dzisiejszych niepewnych czasach, podjęcie dwóch złych decyzji pod rząd może wystarczyć, aby firma poniosła porażkę. Zamiast oceniać zarządzanie firmą jako cyniczne lub złe, może okazać się, że zakup drogiego najnowszego sprzętu lub nowej siedziby, mogą być dobrymi decyzjami, ale mogą po prostu nie sprostać oczekiwaniom rynku lub jego siłom, które są poza kontrolą firmy, co może mieć katastrofalne skutki na działalność sprzedażową, tak jak koszty ogólne firmy rosną ze względu na zakup nowych maszyn lub lokalu. W tych i podobnych okolicznościach, „pre-pack” są zgodne z prawem i etycznym sposobem ratowania biznesu, który w innych okolicznościach byłby zyskownym i udanym przedsięwzięciem.

Dobrowolne porozumienie spółki (tzw. CVA)
CVA zostało omówione w poprzedniej edycji Kącika Prawnego, ale w skrócie:
CVA jest umową pomiędzy firmą a jej wierzycielami, gdzie następuje spłata stałej kwoty niższej niż rzeczywiste zadłużenie. Umowy te działają zwykle w oparciu o miesięczną spłatę, gdzie na koniec uzgodnionego terminu, pozostały dług zostaje umorzony. CVA jest zarządzany przez Likwidatora, który musi być licencjonowanym kuratorem masy upadłościowej. Likwidator zwykle pobiera miesięczne płatności na rachunek powierniczy, a następnie w uzgodnionych odstępach czasowych (czasami nawet do roku), rozdziela zebrane płatności między wierzycieli. CVA jest z reguły korzystne dla firmy, która jest opłacalna z punktu widzenia zysków i strat, ale ma problemy z przepływami pieniężnymi, np. gdy da się takiej firmie wystarczającą ilości czasu będzie mogła powrócić do stanu wypłacalności. Jeśli CVA się nie powiedzie, to znaczy firma nie jest w stanie płacić „dobrowolnych składek”, to zwykle stawia się ją wówczas w stan likwidacji.